„Ochrona czynna i monitoring obszarów Natura 2000 zlokalizowanych w granicach Brodnickiego Parku Krajobrazowego” sfinansowanym w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Kujawsko-Pomorskiego na lata 2014 – 2020, działanie 4.5 Ochrona przyrody.
Projekt pod nazwą: „Ochrona czynna i monitoring obszarów Natura 2000 zlokalizowanych w granicach Brodnickiego Parku Krajobrazowego” ma na celu wzmocnienie mechanizmu ochrony różnorodności biologicznej Brodnickiego Parku Krajobrazowego i obszarów NATURA 2000 („Ostoja Brodnicka”, „Bagienna Dolina Drwęcy”, „Dolina Drwęcy”) poprzez utworzenie centrum badawczego, badania obszarów cennych przyrodniczo i ich ochronę czynną oraz realizację programu edukacyjnego mającego na celu zwiększenie świadomości społeczności lokalnych w zakresie potrzeby oraz właściwych metod ochrony przyrody i korzyści z dobrze zachowanej przyrody i krajobrazu. Na terenie obszaru Brodnickiego Parku Krajobrazowego i obszaru Natura 2000 znajdują się cenne siedliska chronionych gatunków rzadkich i ginących roślin i zwierząt. Znaleźć tu można kilka gatunków storczyków, skrzyp olbrzymi, goździk pyszny i inne. Gniazdują tu gęsi, czajki, bataliony i wiele innych gatunków. W ramach projektu zrealizowaliśmy kilka działań m.in. utworzenie Centrum Badawczego z ogrodem ukazującym bogactwo bioróżnorodności obszaru BKP i Natura 2000, wykup lub wydzierżawienie obszarów siedlisk cennych przyrodniczo zlokalizowanych na terenie BKP i Natura 2000, gdzie poddaliśmy je ochronie czynnej. W celu kompleksowej realizacji ochrony czynnej wybranych siedlisk prowadzone są badania przez specjalistów z różnych dziedzin, zakupiony został samochód terenowy z wyposażeniem oraz sprzęt do prowadzenia ochrony czynnej siedlisk, a także monitoring tych siedlisk. W ramach projektu prowadzone są także działania dydaktyczno – informacyjne mające na celu zwiększenie świadomości społeczności lokalnych w zakresie potrzeby oraz właściwych metod ochrony przyrody oraz korzyści płynących z dobrze zachowanej przyrody i krajobrazu.W Centrum Badawczym, realizowany będzie cały szereg różnorodnych, aktywizujących zajęć dotyczących ochrony różnorodności biologicznej. Odbiorcami projektu będą m.in. mieszkańcy województwa kujawsko – pomorskiego.
Zadanie 1 Przygotowanie dokumentacji
Zadanie zakończone:
Zadanie obejmowało przygotowanie studium wykonalności, które było niezbędnym dokumentem do złożenia wniosku o dofinansowanie oraz przygotowanie dokumentacji projektowej. W ramach zadania zaplanowano również koszty związane w przygotowaniem dokumentacji przetargowej. Przetarg dotyczył akceptacji istniejącego poddasza na Utworzenie Centrum badawczego oraz stworzenie ogrodu bioróżnorodności. Dodatkowo w ramach zadania zaplanowano koszty na dokumentację związaną z wykupem/dzierżawą siedlisk – usługi notarialne. Koszty te należało zabezpieczyć, gdyż mieliśmy zaplanowane zadanie, które polegało na wykupie/dzierżawie siedlisk cennych przyrodniczo.
Zadanie 2 Utworzenie centrum badawczego i zakup środków trwałych
Zadanie zakończone:
Przy siedzibie BPK znajduje się sala dydaktyczna, której niewykończone użytkowe poddasze wykorzystaliśmy na utworzenie Centrum Badawczego o powierzchni 136,65 m2. Na obszarze BPK brakowało bazy naukowej z pełnym wyposażeniem, która pozwoliłaby na prowadzenie badań naukowych i profesjonalnych zajęć dydaktycznych. W ramach współpracy zostały podpisane porozumienia z uczelniami wyższymi m.in. UMK w Toruniu. W ramach wykonano następujące prace adaptacyjne to m.in.
- wykonanie docieplenia dachu;
- wykonanie ścianek działowych z płyt gipsowo-kartonowych;
- wykonanie posadzek;
- malowanie ścian i sufitów;
- montaż stolarki okiennej i drzwiowej;
- ułożenie płytek ściennych i podłogowych;
- wykonanie instalacji elektrycznej;
- wykonanie instalacji wodno-kanalizacyjnej.
Zakupione zostały meble oraz sprzęt elektroniczny. Dodatkowo utworzono ogród bioróżnorodności na działce nr 34 - obręb Strzemiuszczek.
Prace obejmowały m.in.:
- prace przygotowawcze;
- usunięcie istniejącej płyty betonowej z utylizacją;
- ogrodzenie działki;
- od strony północnej i wschodniej utwardzono powierzchnie (parking i ścieżki);
- posadowienie zadaszonej wiaty śmietnikowej;
- wykonanie miejsca na ognisko;
- wykonanie nawierzchni trawiastej;
- wykonanie nasadzeń roślinnych;
- wykonanie tablic informacyjnych
Zadanie 3 Wykup/dzierżawa obszarów siedlisk cennych przyrodniczo
Zadanie zakończone:
Dokonano zakupu nieruchomości położonej w obrębie Nowy Dwór, gmina Brodnica, oznaczonej geodezyjnie jako działka ewidencyjna nr 201 o powierzchni 3,54 ha, dla której Sąd Rejonowy w Brodnicy prowadzi księgę wieczystą nr TO1B/00001379/7. Wykupiony obszar, na którym zlokalizowane są siedliska cenne przyrodniczo, zostanie poddany ochronie czynnej.
Zadanie 4 Badania i opracowanie kierunku czynnej ochrony wybranych siedlisk
Zadanie zakończone:
Badaniom terenowym poddane zostały obszary bezleśne (m.in.: łąki, murawy, torfowiska, mechowiska, pła, itp.), o sumarycznej powierzchni około 620 ha, które zlokalizowane są na terenie BPK lub na obszarach NATURA 2000. Układy takie z uwagi na swą specyfikę są szczególnie narażone na degradację (zmiana sposobu użytkowania, zmiana stosunków wodnych, sukcesja) konsekwencją będzie zanik gatunków chronionych roślin i zwierząt. Mając na uwadze powyższe, niezbędne było podjęcie wszelkich działań z zakresu ochrony czynnej w celu zachowania wybranych siedlisk. Dzięki kompleksowym badaniom, ukierunkowanym na właściwe rozpoznanie siedlisk, jest możliwe precyzyjne wyznaczenie kierunków ochrony czynnej.
Badania naukowe prowadzone były przez grupę specjalistów z dziedzin m.in.: botaniki, fitosocjologii, hydrogeologii, zoologii, gleboznawstwa. Każda powierzchnia poddana była badaniom ukierunkowanym na:
- zbadanie stosunków wodnych (m.in.: zbadanie poziomu wód gruntowych co dwa tygodnie, montaż piezometrów, zbadanie stanów wód powierzchniowych, prace kameralne),
- określenie typów gleb (m.in.: odwierty próbne, wykonanie odkrywek, prace kameralne),
- zbadanie gatunków chronionych roślin i zbiorowisk roślinnych (m.in.: określenie typów zbiorowisk roślinnych), określenie składu gatunkowego, prace kameralne,
- zbadanie gatunków zwierząt chronionych (m.in.: badania ornitologiczne, herpetologiczne itp.).
- określenie kierunków degradacji.
Zadanie 5 Działania związane z czynną ochroną
Zadanie w trakcie realizacji:
Ochrona czynna prowadzona jest zgodnie ze wskazówkami zawartymi w opracowaniu badawczym przedmiotowych obszarów. Podlegają jej między innymi siedliska łąkowe, tereny wodno-błotne, w szczególności skoncentrowane są na wykaszaniu roślinności zielnej w celu ograniczenia sukcesji roślinności krzewiastej i zachowania puli genowej gatunków charakterystycznych dla tego siedliska.
W ramach tego zadania:
- zakupiliśmy samochód terenowy z wyposażeniem;
- zakupiliśmy sprzęt do wykaszania (kosy spalinowe i piły spalinowe);
- wykonywane są prace związane z wykaszaniem;
Zadanie 6 Monitoring wybranych siedlisk przyrodniczych poddanych czynnej ochronie
Zadanie w trakcie realizacji:
W celu prowadzenia skutecznego monitoringu wybranych siedlisk zakupiono kamery (foto-pułapki). Monitoring realizowany jest przez zespół specjalistów zewnętrznych przy współpracy z pracownikami BPK. Monitoringowi został poddany teren ok. 20 ha, które zlokalizowane są na terenie BPK oraz na obszarze NATURA 2000.
Zadanie 7 Działania dydaktyczno-informacyjne
Zadanie w trakcie realizacji:
W ramach realizacji działań dydaktyczno-informacyjnych organizowane są warsztaty skierowane do społeczności zamieszkującej obszary Natura 2000. Mają one na celu zwiększenie świadomości społeczności lokalnych w zakresie potrzeby oraz właściwych metod ochrony przyrody oraz korzyści płynących z dobrze zachowanej przyrody i krajobrazu. W ramach działania wydany został również informator pt. „Ochrona czynna na terenie Brodnickiego Parku Krajobrazowego”. W informatorze zawarte są opisy działań związanych z ochroną czynną realizowaną w ramach przedmiotowego projektu. Przeprowadzone zostały działania dydaktyczno-informacyjne podczas Jarmarku z Królewną Anną, w ramach którego przygotowane zostało stoisko, zakupione zostały nagrody dla uczestników konkursów. Zorganizowany został cykl imprez sportowo – turystyczno - krajobrazowych.
Promocja projektu
Zadanie w trakcie realizacji:
Zgodnie z wytycznymi, Beneficjent projektu zrealizowanego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Kujawsko-Pomorskiego na lata 2014-2020 podjął działania informacyjne i promocyjne, skierowane do opinii publicznej w trakcie i po zakończeniu realizacji projektu. Działania te są nastawione na zwiększenie świadomości publicznej o roli odgrywanej przez Wspólnotę Europejską w finansowaniu programu i projektu. Celem promocji jest dotarcie z informacją o współfinansowaniu Projektu ze środków EFRR przede wszystkim do społeczności korzystającej z projektu, ale również pozostałych osób. W ramach działań promocyjnych ustawiono tablicę informacyjną w momencie rozpoczęcia rzeczowej realizacji projektu, natomiast w momencie rzeczowego zakończenia projektu, zamontowano tablicę pamiątkowa, która zastąpiła tablicę informacyjną i została umieszczona na okres co najmniej 5 lat. Wszystkie materiały informacyjne i promocyjne w postaci ulotek i plakatów zostały wykonane zgodne z wymogami. Dodatkowo umieszczono informacja na stronie internetowej, a w planach jest promocja w radiu PIK.
Cele projektu
Wzmocnienie mechanizmu ochrony różnorodności biologicznej Brodnickiego Parku Krajobrazowego i obszarów NATURA 2000 („Ostoja Brodnicka”, „Bagienna Dolina Drwęcy”, „Dolina Drwęcy”) poprzez utworzenie centrum badawczego, badania obszarów cennych przyrodniczo i ich ochronę czynną oraz realizację programu edukacyjnego mającego na celu zwiększenie świadomości społeczności lokalnych w zakresie potrzeby oraz właściwych metod ochrony przyrody oraz korzyści z dobrze zachowanej przyrody i krajobrazu. Od szeregu lat łąki w Bagiennej Dolinie Drwęcy nie są użytkowane rolniczo i postępuje proces ich zarastania przez roślinność zieloną i nalot wierzby czy brzozy. Aby zachować cenne dla przyrody i bardzo rzadko występujące gatunki należy prowadzić ochronę czynną m. in. sukcesywnie wykaszać i odkrzaczać łąki. Na obszarze BPK brakuje bazy naukowej z pełnym wyposażeniem, która umożliwiłaby prowadzenie badań na terenie BPK oraz zajęć dydaktycznych dla mieszkańców regionu.
Planowane efekty
Wartość projektu
Całkowity koszt: 1 445 000,00 zł
1. Wkład UE (EFRR): 645 276,04 zł
2. Krajowe środki publiczne, w tym: 799 723,96 zł
2a. budżet państwa: 0,00 zł
2b. budżet JST: 799 723,96 zł
2c. inne krajowe środki publiczne: 0, 00 zł