Spacerując po lasach rezerwatu „Szumny Zdrój”, od kilku tygodniu w powietrzu wyczuć można charakterystyczny zapach czosnku. Ostatnio stał się on jeszcze bardziej intensywny. Przyczyna tego zjawiska jest prosta - nadeszła pora kwitnienia czosnku niedźwiedziego. Czosnek niedźwiedzi (Allium ursinum), choć uznawany za gatunek górski, upodobał sobie nasze tereny. Szczególnie w rezerwacie „Szumny Zdrój” znalazł dla siebie dogodne warunki do rozwoju. Jego siedliskiem są wilgotne, cieniste lasy z obszarami źródliskowymi. Rośnie dużymi skupiskami, a nawet łanami. W czasie kwitnienia (kwiecień-czerwiec) wykształca białe, kuliste kwiatostany. Kwiaty zapylane są głównie przez trzmiele i muchy. To właśnie w okresie zakwitania roślina najintensywniej wydziela charakterystyczny zapach, który unosi się w okolicach występowania.
Czosnek niedźwiedzi jest rośliną o właściwościach leczniczych. Ma podobne działanie do czosnku pospolitego Allium sativum. Jest obfity w witaminę C i sole mineralne. Wykazuje działanie antybakteryjne, oczyszczające i stymulujące układ pokarmowy. Ponadto obniża ciśnienie krwi, zapobiega miażdżycy i poprawia pracę serca. Stosowany jest również jako przyprawa do potraw. Ze względu na swe zastosowania, zakładane są uprawy tego gatunku.
Czosnek niedźwiedzi od 2004 roku objęty jest ochroną, co oznacza że nie wolno zrywać go ze środowiska naturalnego występowania. Gatunek umieszczono także na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski (2006). Do celów użytkowych można go pozyskiwać wyłącznie z upraw.
Tekst: Tomasz Górny
Fot.: Tomasz Górny, Piotr Witkowski
