Lutowo
Wieś w gminie Sępólno Krajeńskie z zachowanym zespołem drewnianych chałup z I połowy XIX wieku, zabytkowy kościół drewniany.
Mrocza
Miasto w powiecie nakielskim, siedziba gminy. Prawa miejskie otrzymało w 1393 roku. Zachował się tu średniowieczny układ urbanistyczny. Zabudowa miasta pochodzi z końca XVIII, XIX i początku XX wieku. Kościół z 1932 roku z zachowanym wyposażeniem wnętrza z wcześniejszych świątyń. Na Orli drewniany młyn wodny z XVIII wieku, zwany „Orzelskim Młynem“.
Obkas
Wieś w północnej części gminy Kamień Krajeński. Neogotycki kościół, a w nim mszał z 1587 roku i dzwon z 1792 roku.
Obrowo
Wczesnośredniowieczne grodzisko nizinne w północno-zachodniej części gminy Kęsowo w powiecie tucholskim. Znajduje się w odległości około 1,5 km od wsi Obrowo, wśród podmokłych łąk i bagien, w pobliżu Jeziora Zamkowego. Do naszych czasów zachował się pierścień wału grodziska.
Orle
Wieś położona w środku gminy Mrocza, w powiecie nakielskim. Godny uwagi jest najstarszy na tym terenie zachowany obiekt sakralny - kościół z XV wieku, odbudowany w XIX wieku. Na sztucznej wyspie Jeziora Witosławskiego znajdują się ruiny dworu obronnego z XV wieku. W miejscowości założenia parkowo-dworskie. W leśnictwie 12 brekinii uznanych za pomniki przyrody.
Orzelski Młyn
Młyn na Orli z II połowy XVIII wieku, czynny do lat 70. XX wieku. Prywatny cmentarz z 1874 roku.
Pęperzyn
Wieś w gminie Więcbork. Kościół poewangelicki z 1778 roku o cechach barokowych, z bogatą dekoracją elewacji, dzwonnica z XIX wieku.
Radzim
Wieś we wschodniej części gminy Kamień Krajeński, nad jeziorem rynnowym o tej samej nazwie. Neogotycki dwór z 1867 roku otoczony parkiem krajobrazowym. W pierwszych dniach okupacji hitlerowskiej właścicielka dworu - Stefania Seida, została zamordowana przez Niemców. We wrześniu 1939 w Radzimiu hitlerowcy utworzyli pierwszy na ziemiach polskich obóz zagłady, w którym zabili około 5 tysięcy osób.
Runowo Krajeńskie
Duża wieś w gminie Więcbork, wzmiankowana w 1325 roku. Kościół zbudowany w latach 1606-1609 w stylu późnorenesansowym, na miejscu wcześniejszego kościoła drewnianego. Jest to najcenniejszy zabytek sakralny Krajny.
Runowo Młyn
Autor zdjęcia: Michał Raczyński
Ładnie położona miejscowość pomiędzy Jeziorem Diabelskim i Runowskich Dużym. W niej budynek dawnego dworu, zabytkowy młyn wodny i wodospad na rzece Orla. W pobliskim lesie znajduje się zespół pałacowo-parkowy. Pałac został zbudowany w latach 1911-1912 przez Joachima von Bethmann-Hollweg, dla żony Fredy i był jedną z kilku posiadłości tego rodu w tym regionie. W 1927 roku został przejęty przez państwo polskie i od 1932 roku był rezydencją myśliwską prezydenta RP Ignacego Mościckiego. W okresie II wojny działał w nim dom dziecka dla niemieckich sierot, natomiast po wojnie rewentorium przeciwgruźlicze, później ośrodek dla dzieci ze schorzeniami górnych dróg oddechowych.Obecnie zespół pałacowo-parkowy stanowi własność prywatna. Po gruntownej renowacji wrócił do dawnej świetności.
Sępólno Krajeńskie
Miasto powiatowe nad Jeziorem Sępoleńskim, wymieniane jako osada targowa już w 1312 roku. Prawa miejskie otrzymało w 1360 roku. W 1409 zostało zajęte przez Krzyżaków, a w XVII wieku zniszczone przez Szwedów. W roku 1674 nastąpiło odnowienie przywileju lokacyjnego.
Skarpa
Wieś w gminie Sępólno Krajeńskie z zespołem dworsko-parkowym z połowy XIX wieku, rozbudowanym w XX wieku. Kaplica z 1930 roku.
Sośno
Wieś gminna w powiecie sępoleńskim, a w niej neogotycki kościół poewangelicki z końca XIX wieku oraz dom w stylu klasycystycznym z bogatą dekoracją tynkarską z XIX w. Szkoła zbudowana na fundamentach poniemieckiego dworku zburzonego w czasie wojny. W okolicy leśny rezerwat przyrody „Wąwelno“.
Suchorączek
Miejscowość położona 3 km na północny wschód od Więcborka. Zespół dworsko-parkowy z 1853 roku, w 1880 przebudowany na pałac o cechach neoklasycznych, od 1959 mieści się tu Dom Pomocy Społecznej. Otoczony zadbanym parkiem założonym w XIX wieku, który z uwagi na swoje walory przyrodnicze i krajobrazowe został ujęty w „Spisie parków i ogrodów zabytkowych w Polsce“.
Sypniewo
Wieś w gminie Więcbork, wzmiankowana w 1380 roku. Kościół konstrukcji szkieletowej zbudowany w 1781 roku na miejscu poprzedniej świątyni. Jego rokokowo-klasycystyczne wyposażenie wnętrza pochodzi z końca XVIII wieku. Miejscowy pałac zbudowano w połowie XIX wieku dla Leberechta Wilckensa, na miejscu dawnego dworu Grabowskich, w stylu neoklasycznym z elementami neorenesansu. Obecnie mieści się w nim hotel. Otoczony zadbanym parkiem krajobrazowym, w którym znajduje się grobowiec rodziny Wilckensów.
Trzciany
Wieś w gminie Sępólno Krajeńskie, a w niej zespół dworsko-parkowy z XIX wieku.
Wałdowo
Wieś w gminie Sępólno Krajeńskie. Gotycko-renesansowy kościół z 1621 roku, plebania i budynek gospodarczy w stylu klasycystycznym z początku XIX wieku, chata drewniana z 1830 roku.
Wąwelno
Wieś w gminie Sośno, wzmiankowana w 1290 roku. Późnobarokowy kościół z lat 1758-1767 z cennym barokowym i rokokowym wystrojem wnętrza, obrazy i rzeźby z II połowy XVIII wieku. Pałac z końca XIX wieku.
Więcbork
Miasto w powiecie sępoleńskim nad Jeziorem Więcborskim. Pierwsza wzmianka o parafii pochodzi z 1405 roku. Więcbork został zniszczony i wyludniony podczas wojen szwedzkich.
Strona 1 z 2