Park krajobrazowy to jedna z 10 form ochrony przyrody, jakie obowiązują w Polsce. Park krajobrazowy obejmuje obszar chroniony ze względu na wartości przyrodnicze, historyczne i kulturowe oraz walory krajobrazowe w celu zachowania, popularyzacji tych wartości w warunkach zrównoważonego rozwoju.
Nadgoplański Park Tysiąclecia (NPT) jako park krajobrazowy został utworzony 10 grudnia 1992 r., Rozporządzeniem NR252/92 Wojewody Bydgoskiego, w celu ochrony środowiska przyrodniczego, swoistych cech krajobrazu oraz wartości historycznych tego regionu związanych z początkiem Państwa Polskiego.
Historia ochrony terenu Nadgopla sięga 1947 roku, kiedy to objęto lasy nad Gopłem ochroną, następnie w 1967 roku utworzona rezerwat przyrody Nadgoplański Park Tysiąclecia, na podwalinach których utworzono obecny park krajobrazowy.
NPT położony jest na terenie województwa kujawsko-pomorskiego, w trzech powiatach: inowrocławskim, mogileńskim i radziejowskim.
Teren parku znajduje się głównie na obszarach pól uprawnych, łąk i pastwisk, lasów, bagien, trzcinowisk i innych nieużytków. Sercem parku jest jezioro Gopło zwane w przeszłości Mare Polonorum.
Teren parku jest miejscem lęgowym licznych gatunków ptaków oraz miejsce ich odpoczynku podczas wiosennych i jesiennych przelotów.
Siedziba NPT znajdowała się na ul. Wodnej 9 w Kruszwicy do 2021 roku, od maja 2021 roku siedziba została przeniesiona do nowego budynku na ul. Popiela 3. W siedzibie znajduje się ekspozycja przyrodniczo-historyczna z salą edukacyjną, gdzie prowadzone są zajęcia edukacyjne.
Park posiada również terenową bazę edukacyjną Ośrodek Edukacji Ekologicznej „Rysiówka”, który znajduje się na Półwyspie Potrzymiech. Prowadzone są tam głównie zajęcia edukacyjne z nastawieniem na zajęcia terenowe.
NAJWAŻNIEJSZE DATY
Utworzenie rezerwatu przyrody Nadgoplański Park Tysiąclecia – 15.09.1967 r.
Utworzenie parku krajobrazowego Nadgoplański Park Tysiąclecia – 10.12.1992 r.
Utworzenie obszaru Natura 2000 Ostoja Nadgoplańska (PLB040004) oraz Jezioro Gopło (PLH04007) – 21.07.2004 r.
Utworzenie Nadgoplańskiego Parku Tysiąclecia w Województwie Wielkopolskim – 08.05.2009 r.
NAJWAŻNIEJSZE WARTOŚCI
Powierzchnia parku krajobrazowego: 9982,71 ha
Powierzchnia rezerwatu przyrody: 1882,65 ha
Powierzchnia Gopła: 2154,5 ha
POŁOŻENIE
Województwo Kujawsko-Pomorskie,
Powiat: Inowrocławski, Radziejowski, Mogileński
Gmina: Kruszwica, Jeziora Wielkie, Piotrków Kujawski