Kalendarz ekologiczno-przyrodniczy
PAŹDZIERNIK - Miesiąc Dobroci Dla Zwierząt; Miesiąc pod hasłem „Zwierzę nie jest rzeczą”.
O prawa zwierząt upomina się w Polsce wiele organizacji pozarządowych. Od kilku lat prawa „naszych braci mniejszych” reguluje także ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 roku, która w artykule pierwszym mówi: „Zwierzę, jako istota żyjąca, zdolna do odczuwania cierpienia, nie jest rzeczą. Człowiek jest mu winien poszanowanie, ochronę i opiekę.” Niestety Polskie realia nie nadążają za prawem i częste są przypadki drastycznego łamania podstawowych praw zwierząt – niehumanitarne zabijanie i transport, a także znęcanie się właścicieli nad zwierzętami.
1 października - Światowy Dzień Ptaków; Międzynarodowy Dzień Wegetarianizmu (ang. World Vegetarian Day)
Ustanowiony przez Międzynarodową Unię Wegetarianizmu w 1977 roku. Celem dnia jest promowanie wegetarianizmu jako sposobu odżywiania się i stylu życia. Obchodzony jest zwykle w postaci happeningów z poczęstunkami dla uczestników. Często święto to łączone jest z obchodami Światowego Dnia Zwierząt Hodowlanych.
Polecane linki:
http://empatia.pl/str.php?dz=32
http://www.ivu.org
2 października - Europejski Dzień Ptaków
Liczba ptaków na Ziemi stale zmniejsza się. W Polsce wytępiono dropia, którego ostatnie lęgowe osobniki zginęły w 1987r. Celem obchodzonego 1 października Światowego Dnia Ptaków jest zwrócenie uwagi ludzi na potrzebę chronienia ptaków wraz z ich naturalnym środowiskiem.
W 1979 roku Unia Europejska przyjęła tzw. Dyrektywę Ptasią czyli Dyrektywę Rady EWG o ochronie dziko żyjących ptaków (Directive 79/409/ EEC on Wild Birds, w skrócie Birds Directive). Największym zagrożeniem dla ptaków jest utrata siedlisk życiowych dlatego w Dyrektywie dużo wagę położono na zachowanie i ochronę różnorodności siedlisk oraz odpowiedniej powierzchni obszarów obejmowanych ochroną. Ma to być uzyskiwane w wyniku tworzenia terenów chronionych, a w razie potrzeby także odtwarzania siedlisk zniszczonych.
2 października - Światowy Dzień Zwierząt Hodowlanych (ang. World Day of Breeding Animals)
Rocznie około 20 miliardów zwierząt hodowlanych zostaje zabitych często w barbarzyński sposób lub też ginie podczas transportów. Chociaż przepisy międzynarodowe określają dokładnie sposób uboju zwierząt, tak aby ich cierpienia możliwie jak najbardziej ograniczyć, a także ustalają maksymalny czas trwania transportu do 8 godzin, tragicznie często przepisy te są łamane.
Światowy Dzień Zwierząt hodowlanych przypada w dniu urodzin Mahatmy Ghandiego (1860-1948), pioniera światowego ruchu wegetariańskiego. Mahatma ("Wielki Duch"), indyjski polityk i moralista, polityczny i duchowy przywódca Hindusów w walce o niepodległość, reformy i sprawiedliwość społeczną, zginął z rąk przeciwników politycznych.
Polecane strony:
http://www.wfad.org/index.htm
3 października - Światowy Dzień Siedlisk - World Habitat Day
Siedlisko przyrodnicze (natural habitat) to uniwersalny europejski termin oznaczający ekosystem o określonych granicach geograficznych.
Jest to nie tyle o miejsce występowania danego gatunku rośliny, grzyba czy zwierzęcia, lecz o całość, wszystkie elementy, danego unikalnego ekosystemu. W 1992 roku Unia Europejska doceniła wagę zachowania naturalnych siedlisk w przyjętej Dyrektywie w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (92/43/EWG). Zawiera ona spis i uniwersalną klasyfikację siedlisk uznanych za „ważne dla Europy” oraz spis gatunków, których siedliska również podlegają ochronie.
Dyrektywa wyróżnia gatunki:
- dla których państwa członkowskie zobowiązane są powołać obszary ochrony ich siedlisk – specjalne obszary ochrony (SOO),
- te, które państwa członkowskie zobowiązane są objąć ścisłą ochroną gatunkową,
- te, które są przedmiotem zainteresowania Unii Europejskiej , ale mogą podlegać gospodarczemu użytkowaniu.
Specjalne Obszary Ochrony (SOO) powołane na mocy Dyrektywy Siedliskowej wraz z Obszarami Specjalnej Ochrony (OSO) wyznaczonymi na podstawie Dyrektywy Ptasiej, tworzą Europejską Sieć Ekologiczną pod nazwą NATURA 2000. Dyrektywa Siedliskowa zawiera regulacje będące podstawą funkcjonowania obszarów tej sieci.
Polecane linki:
http://www.habitat.org/gov/take_action/world_habitat_day.aspx
http://www.wigry.win.pl/natura2000/spis.htm
http://www.eko.luban.com.pl/index.php?id=ochrona&nazwa=glowne_cele_ochrony_przyrody
4 października – Światowy Dzień Ochrony Zwierząt (ang. World Animal Day); Światowy Dzień św. Franciszka, patrona ekologów; 4-11 października – Światowy Tydzień Zwierząt (ang. World Animal Week)
„Pies jest jedyną istotą na świecie, która bardziej kocha ciebie niż siebie samego” J. Billlings
Polacy kochają zwierzęta. Prawie w każdym polskim domu jest jakiś Maciek, Burek lub Saba, a 90% ankietowanych Polaków nie zgadza się na okrutne traktowanie zwierząt (CEBOS). Mimo to wiele z tych Burków i Sab przywiązywanych jest w pobliżu domu na krótkich łańcuchach, śpi w nieocieplanych budach. Światowy Tydzień Zwierząt i Światowy Dzień Zwierząt to okazja do upomnienia się o los nie tylko psów ale także zwierząt hodowanych na fermach, trzymanych w laboratoriach.
Polecane linki:
http://www.klubgaja.pl/zwierzeta/
http://www.salamandra.org.pl/index.php
13 października – Dzień Zapobiegania Klęskom Żywiołowym
Najgroźniejszymi klęskami żywiołowymi są powodzie, silne wiatry, susze, wielkoobszarowe pożary, trzęsienia ziemi i wybuchy wulkanów.
Niejednokrotnie skutki tych zjawisk są tragiczne, a zniszczenia tak wielkie, że ich usunięcie przekracza możliwości regionów czy krajów. Giną, odnoszą obrażenia lub tracą dach nad głową tysiące ludzi. Najtragiczniejszymi w skutkach klęskami żywiołowymi były:
- huragan i powódź w Bangladeszu 14 XI 1970 [300000 ofiar śmiertelnych];
- trzęsienie ziemi o sile 8,2 w skali Richtera, w Chinach w lipcu 1976 roku [250000 ofiar śmiertelnych],
- ostatnie trzęsienie ziemi i fala tsunami, które nawiedziły region Indonezji 26 grudnia 2004 roku.
Na obszarze Polski największe szkody występują w wyniku powodzi i silnych wiatrów.
Polecane strony:
http://www.powodz.info/modules.php?op=modload&name=News&file=article&sid=105&mode=thread
http://em.pwn.pl/geografia/artykuly/kleski01.html
http://www.ekoimy.most.org.pl/02_2004_09_02_artykul.htm
14 października - Międzynarodowy Dzień Zmniejszania Skutków Klęsk Żywiołowych - International Day For Natural Disaster Reduction
Najgroźniejszymi klęskami żywiołowymi są powodzie, silne wiatry, susze, wielkoobszarowe pożary, trzęsienia ziemi i wybuchy wulkanów.
Niejednokrotnie skutki tych zjawisk są tragiczne, a zniszczenia tak wielkie, że ich usunięcie przekracza możliwości regionów czy krajów. Giną, odnoszą obrażenia lub tracą dach nad głową tysiące ludzi. Często straty materialne są tak wielkie, że ich likwidacja przekracza możliwości finansowe ludności objętej kataklizmem, a częstokroć nawet możliwości rządu danego kraju.
W Polsce uchwalono kilka ustaw i rozporządzeń, które regulują i ułatwiają ludności objętej klęską żywiołową odbudowanie i remont domostw. Są to między innymi:
- Ustawa z dnia 22 listopada 2002 r. o wyrównywaniu strat majątkowych wynikających z ograniczenia w czasie stanu nadzwyczajnego wolności i praw człowieka i obywatela - Dz. U. Nr 233 z 28 grudnia 2002 r., poz. 1955;
- Ustawa z dnia 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski żywiołowej;
- Ustawa z dnia 30 listopada 1995 r. o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych, udzielaniu premii gwarancyjnych oraz refundacji bankom wypłaconych premii gwarancyjnych;
- Ustawa z dnia 8 lipca 1999 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielonych na usuwanie skutków powodzi;
- Ustawa z 11 sierpnia 2001 r. o szczególnych zasadach odbudowy, remontów i rozbiórek obiektów budowlanych zniszczonych lub uszkodzonych w wyniku działania żywiołu.
Polecane strony:
http://www.powodz.info/modules.php?op=modload&name=News&file=article&sid=105&mode=thread
http://em.pwn.pl/geografia/artykuly/kleski01.html
http://www.ekoimy.most.org.pl/02_2004_09_02_artykul.htm
http://www.rzeczpospolita.pl/prawo/prawo_kleski.html
14 października - Dzień Edukacji Narodowej
14 października 1773 roku z inicjatywy króla Stanisława Augusta została powołana Komisja Edukacji Narodowej. Była ona pierwszym w Europie ministerstwem oświaty.
Najwyższa władza nad szkolnictwem składała się z reprezentantów izby poselskiej i senatu. Komisja całkowicie zreformowała i zreorganizowała szkolnictwo w duchu narodowym i obywatelskim, wprowadzając w szerokim zakresie nauki ścisłe i przyrodnicze oraz, po raz pierwszy, zamiast łaciny polski jako język nauczania. W dniu rocznicy utworzenia Komisji Edukacji Narodowej, każdego roku, obchodzony jest Dzień Edukacji Narodowej. Dzień ten uznaje się za święto wszystkich pracowników oświaty. Tradycyjnie tego dnia w szkołach zamiast lekcji odbywają się apele, występy uczniów, zabawy. Często także nauczyciele honorowani są kwiatami i drobnymi upominkami.
Polecane strony:
http://www.menis.gov.pl/menis_pl/glowna/glowna.php
http://www.archiwum.literka.pl/modules.php?name=News&file=article&sid=9171 (scenariusz apelu)
16 października - Światowy Dzień Żywności - World Food Day
Co siedem sekund z głodu umiera dziecko poniżej 10 roku życia. Tymczasem szacuje się, że Ziemia może wyżywić 12 miliardów ludzi, przy czym każdy miałby szansę otrzymać co najmniej 2700 kalorii dziennie.
W przeddzień Światowego Dnia Żywności w 2003 roku, specjalny wysłannik Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. prawa do wyżywienia, Szwajcar Jean Ziegler oświadczył, że w 2003 roku liczba niedożywionych wzrosła i sięga 840 mln osób. W 2000 roku ONZ postawiła sobie za cel zmniejszenie liczby głodujących o połowę do 2015 roku, co na razie wydaje się pobożnym życzeniem.
Polecane linki:
http://www.worldfoodday.org/1/default.asp
http://www.fao.org/wfd/index_en.asp
17 października - Międzynarodowy Dzień Walki z Ubóstwem, ang. International Day for the Eradication of Poverty
W 1992 roku, przyjmując z zadowoleniem fakt, że z inicjatywy powstałego we Francji "Międzynarodowego Ruchu ATD - Czwarty Świat" organizacje pozarządowe w wielu państwach obchodziły w dniu 17 października Światowy Dzień Likwidacji Skrajnego Ubóstwa, Zgromadzenie Ogólne postanowiło ogłosić ten dzień Międzynarodowym Dniem Walki z Ubóstwem (rezolucja 47/196 z 22 grudnia). Obchody mają uświadomić opinii publicznej potrzebę likwidacji ubóstwa we wszystkich krajach, w szczególności w krajach rozwijających się i zwrócić uwagę na fakt, że walka z ubóstwem stała się priorytetem rozwojowym.
Polecane strony:
http://www.un.org/Depts/dhl/poverty/
18 października - Światowy Dzień Monitoringu Wód
Obchody tego święta poprzedzone są całomiesięcznymi obserwacjami wybranych lokalnych zlewni. Głównym celem jest pokazanie i rozpropagowanie wiedzy na temat wszelkich współzależności występujących na poziomie zlewni.
Został wprowadzony przez America's Clean Water Foundation w 2002 roku, który był rokiem czystej wody. Obecnie obchodzony jest na całym świecie, a jednym z głównych współorganizatorów jest International Water Association.
Polecane strony:
http://www.worldwatermonitoringday.org
Październik
25 października – Dzień Ustawy o Ochronie Zwierząt
25 października – Dzień Kundelka (pl, dzień wszystkich wielorasowych psów)
1 listopada - Światowy Dzień Wegan (ang. World Vegan Day); 3-4 listopada - Światowy Dzień bez Papierosa; 18 listopada - Światowy Dzień Walki z Tytoniem
Z przeprowadzonego w kwietniu 2005 roku sondażu Instytutu SMG/KRC wynika, chociaż polskie prawo tego zabrania, ponad 80% sprzedawców sprzedałoby papierosy nieletnim, mimo że 86% ma świadomość, iż jest to nielegalne.
Światowy Dzień Rzucania Palenia przypada zawsze w trzeci czwartek listopada. Idea narodziła się w Stanach Zjednoczonych z inicjatywy dziennikarza Lynna Smitha, który w 1974 roku zaapelował do czytelników swojej gazety, aby przez jeden dzień nie palili papierosów. W efekcie, aż 150 tysięcy ludzi spróbowało przez jedną dobę wytrzymać bez palenia. Amerykańskie Towarzystwo Walki z Rakiem zachęcone powodzeniem akcji uznało trzeci czwartek listopada (tydzień przed obchodzonym w Stanach Zjednoczonych Dniem Dziękczynienia) za Dzień Rzucania Palenia. Pomysł ten przyjął się także w innych krajach, w tym od 1991 r. w Polsce. Od 1992 r. Fundacja „Promocja Zdrowia” przy Centrum Onkologii (Instytut w Warszawie)w każdy trzeci czwartek listopada inicjuje akcje pod hasłem „Rzuć palenie razem z nami”.
Polecane strony:
http://www.rzuc-palenie.prv.pl
25 listopada – Światowy Dzień Rzucania Palenia; Dzień bez Futra -No Fur Day
Jest to wyraz sprzeciwu wobec hodowli zwierząt na futra i warunkom w jakich są one przetrzymywane.
W niektórych krajach, np. w Wielkiej Brytanii i Holandii, taka hodowla jest prawnie zakazana. W innych, np. w Szwecji i Irlandii, dopiero trwa batalia na rzecz wprowadzenia takiego zakazu. Niestety, inwestorzy z tych państw przenoszą się za granicę, m.in. do Polski. Zwierzęta hodowane na futra - lisy, jenoty, norki, nutrie, króliki, szynszyle - przeżywają swoje krótkie życie na specjalnych fermach hodowlanych, stłoczone w niewielkich klatkach, pozbawione możliwości ruchu, co powoduje ich nienaturalne zachowania takie jak gryzienie własnego ciała czy zjadanie młodych. Żyją w skrajnie nienaturalnych warunkach a później są brutalnie zabijane.
CZY WIESZ, ŻE?
Aby uszyć jedno futro przeciętnej wielkości trzeba zabić:
- 27 szopów,
- 40 soboli,
- 150 gronostai,
- 11 rysi,
- 18 rudych lisów,
- 55 dzikich norek,
- 100 szynszyli,
- 100 wiewiórek.
28 listopada – Międzynarodowy Dzień bez Zakupów - No Shop Day = Buy Nothing Day
Media i reklama promują konsumpcyjny styl życia. Ludzie zachęcani są do nieustannego kupowania nowych produktów, co ma świadczyć o zamożności ich portfela. Dodatkowo nowe produkty projektowane są tak, aby cykl ich życia był możliwie krótki, tak aby konsument musiał w niedługim okresie ponownie kupić ten produkt. Zużyte produkty trafiają zwykle na wysypiskach śmieci.
Dzień Bez Kupowania został zainicjowany w r. 1992 w Kanadzie przez Teda Dave'a, pracującego wtedy w świecie reklamy. Chciał on wyrazić swój sprzeciw wobec ciągłego apelu w mediach, wzywającego ludzi do zbędnej konsumpcji. Konsumpcja, szczególnie nadmierna, ma ogromny szkodliwy wpływ na środowisko, na jakość życia ludzi. Jego motto „Już dosyć!” (Enough is enough) trafiło do odbiorców w wielu krajach, którzy wspierają od tamtego czasu tę ideę.
29 listopada - Dzień ogłoszenia św. Franciszka patronem ekologów
„Bądź człowiekiem wśród stworzeń, bratem między braćmi”
Święty Franciszek - pierwszy ekolog - głosił wizję solidarności i braterstwa ze wszystkimi stworzenia.
W 1979 roku papież Jan Paweł II ogłosił św. Franciszka patronem ekologów. Współcześnie może on być znakiem orientacyjnym w odszukiwaniu właściwych relacji między człowiekiem a przyrodą, innymi ludźmi i Bogiem. W Polsce tę problematykę rozwijają franciszkańskie grupy ekologiczne, w tym Ruch Ekologiczny św. Franciszka z Asyżu.
Grudzień
20 grudnia - Dzień Ryby
22 grudnia – Pierwszy Dzień Zimy
29 grudnia – Międzynarodowy Dzień Różnorodności Biologicznej
Strona 2 z 2