mapa Scieżka dydaktyczna 2 Jezioro Mukrz

Z szosy, z Tlenia do Lniana, - idziemy żółtym szlakiem w kierunku wschodnim, polną drogą biegnącą dnem malowni­czego wąwozu. Droga wysadzona jest drzewami klonu zwy­czajnego i brzozy brodawkowatej (zwrócić uwagę na cechy systematyczne, po których można odróżnić poszczególne gatunki brzóz i klonów).

Trasa naszej ścieżki dydaktycznej prowadzi przez tereny rolnicze - wokół pola uprawne. W uprawach polowych dostrze­gamy chwasty różnobarwnie zakwitające, zwłaszcza wiosną. Wczesna wiosna kwitną tu niebieskie przetaczniki - przetacznik trójlistkowy, przetacznik polny, przetacznik wiosenny, przetacznik perski oraz krzywoszyj polny; białokwitnące nawroty polne, gwiazdnice pospolite, a na miedzach polnych i poboczach dróg rogownice polne (zwróć uwagę na cechy systematyczne odróżniające gwiazdnice od rogownic). W zbo­żach zakwitają czasem łanowo czerwone maki polne i błękitne chabry bławatki. Tu też czasem spotkać można pojedynczo rosnące kąkole polne o dużych purpurowo-liliowych kwiatach oraz fioletowo-niebieskie ostróżeczki o grzbiecistych kwiatach z ostrogami.

Po chwili marszu wychodzimy na piaszczyste wzniesienie terenowe - punkt nr 1, skąd otwiera się widok, z lewej strony na wąską i długą, południową zatokę jeziora Mukrz a z prawej natomiast na jedną z licznych zatok Jeziora Żurskiego, o dobrze rozwiniętej, urozmaiconej linii brzegowej

Piaszczyste wzniesienie terenowe (ugór) porastają murawy piaskowe, które zwłaszcza na wiosnę bywają barwnie ukwie­cone. Kwitną tu wówczas złociste i żółte - pięciorniki piasko­we, starce wiosenne, jastrzębce kosmaczki oraz dziewanny; różowe - iglice pospolite i bodziszki kosmate; niebieskie -przetaczniki Dillena i przetaczniki wiosenne, niezapominajki piaskowe, żmijowce zwyczajne; czerwone - maki piaskowe; białe - sporki wiosenne, gwiazdnice i rogownice; trójkolorowe - fiołki trójbarwne.

Tutaj też kwitną cytrynowo-żółte kocanki piasko­we. Kwiatostany nie zmieniają koloru po zasuszeniu. Trzeba jednak pamiętać, że kocanki piaskowe są objęte częściową ochroną i zrywanie ich jest surowo zabronione

Z traw masowo występuje tu szczotlicha siwa; rzadziej - stokłosa miękka, kostrzewa szczeciniasta, mietlica pospolita, wiechlina łąkowa.

Murawy piaskowe spełniają w procesie utrwalania wydm i lotnych piasków bardzo ważną rolę glebochronną.

Z punktu nr 1 idziemy żółtym szlakiem w kierunku wschodnim i schodzimy nad brzeg zatoki Jeziora Żurskiego -punkt nr 2.

Tutaj na brzegu zatoki rośnie olsza czarna, wierzba krucha oraz pojedyncze krzewy wierzby szarej.

Na brzegu w wodzie występuje tatarak, turzyca prosowa, manna mielec, kosaciec żółty, szczaw lancetowaty, wiązówka błotna i turzyca dziobkowata. Tutaj też, wykształcają się zespoły szuwarowe: tataraku zwyczajnego, manny mielec i fragmentarycznie turzycy dzióbkowej. Na skłonie zbocza opadającego do zatoki rozwija się sucha łąka, na której dostrzegamy: zawciąg pospolity, przetacznik ożankowy, jaskier bulwkowy, ale również krwawnik pospolity, kocanki piaskowe, turzycę owłosioną, niezapominajkę piaskową.

Z punktu 2 idziemy szlakiem żółtym w kierunku północ­nym i dochodzimy do wschodniego brzegu jeziora Mukrz -punkt nr 3.

W wodzie słabo rozwinięte szuwary tworzy głównie trzcina pospolita i sporadycznie pałka wąskolistna.

Słaby rozwój roślinności sprawia, że występują tutaj jedynie dwa gatunki płazów - żaba jeziorkowa i wodna. W okresie godowym rozmnaża się tu również żaba trawna.

W zespole ptaków wodnych dominuje perkoz dwuczuby, czernica, nurogęś, gągoł, łyska, krzyżówka i łabędź niemy. Z gatunków nielęgowych występuje mewa śmieszka i rybitwa pospolita.

W kompleksie leśnym otaczającym jezioro przeważa bór mieszany o sosnowo-dębowym drzewostanie, w podszyciu z udziałem kruszyny pospolitej, jarzębiny, szkłaku pospolitego, bzu czarnego i nieczęsto występującego bzu koralowego.

W runie oprócz borówki czarnej, siódmaczka leśnego, pszeńca zwyczajnego i chronionej konwalii; występują jeszcze gatunki lasów liściastych: sałatnik leśny, przetacznik ożankowy, gwiazdnica gajowa, szczawik zajączy, pokrzywa zwyczajna, skrzyp łąkowy, przytulia czepna i inne.

Po prawej stronie drogi znajduje się zagłębienie terenowe, zarastające roślinnością błotną i bagienną.

Spotkamy tu interesujące rośliny chociażby - czermień błotną, szaleja jadowitego, trzcinnika lancetowatego, tojeść pospolitą, skrzypa bagiennego, szczawia lancetowatego, przytulinę bagienną i sitowie leśne.

Z punktu 3 idziemy wzdłuż brzegu jeziora w kierunku pół­nocno-zachodnim a potem zachodnim i dochodzimy do ostatniego - 4 punktu ścieżki dydaktycznej, - obserwując rośliny wodne oraz ptactwo na jeziorze.

Otaczający jezioro kompleks leśny, to stare drzewostany sosnowe, w których podsadza się dąb tworzący drugą warstwę drzew (a2). Są to w przeważającej mierze bory świeże z dominacją w runie borówki czarnej. Z innych roślin znajdziemy tu jeszcze śmiałka pogiętego, siódmaczka leśnego, borówkę brusznicę, konwalijkę dwulistną, kosmatkę orzęsioną, trzcinnika leśnego, groszka skrzydlatego, poziomkę zwyczajną, paproć - orlicę i chronioną konwalię.

W niektórych, zwłaszcza brzeżnych partiach lasu, spotykamy gatunki lasów liściastych - zawilca gajowego, przylaszczkę, podagrycznika i gwiazdnicę wielkokwiatową. Obecność tych roślin świadczy o tym, że sosna tutaj występuje na siedlisku lasu liściastego (grądu) i drzewostany tych zbiorowisk winny być ostrożnie przebudowywane właśnie w tym kierunku.

Z punktu 4 idziemy dalej szlakiem żółtym najpierw do szlaku niebieskiego a następnie szosą wracamy do Tlenia.