Zwierzęta

Młode dziki

Różnorodność siedlisk występujących na terenie Górznieńsko-Lidzbarskiego Parku Krajobrazowego ma swoje odbicie w różnorodności świata zwierząt. Fauna kręgowców Parku szacowana jest na ponad 250 gatunków. Obok pospolicie występujących dzików, zajęcy, saren i jeleni coraz częściej zobaczyć można np. łosie. W lasach żyje również niewielka populacja wilków. Spośród ssaków około 25% stanowią nietoperze. Stwierdzono występowanie 10 gatunków, co stanowi 90% chiropterofauny tej części Niżu Polski. Inwentaryzacje wykazały obecność mopka Barbastella barbastellus, borowiaczka Nyctalus leisleri, borowca wielkiego Nyctalus noctula, gacka brunatnego Plecotus auritus, mroczka późnego Eptesicus serotinus oraz nocków i karlików.

Szczególnie bogaty jest świat ptaków. Niektóre z nich figurują w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt m.in. bielik Haliaeetus albicilla, kania ruda Milvus milvus, kania czarna Milvus migrans, rybołów Pandion haliaetus, sokół wędrowny Falco peregrinus, bąk zwyczajny Botaurus stellaris, włochatka zwyczajna Aegolius funereus. Nad jeziorami i zabagnionymi fragmentach doliny Brynicy, Jezior Bryńskich i Mełna gniazdują takie gatunki chronione jak:gęś gęgawa Anser anser, gągoł Bucephala clangula, czernica Aythya fuligula, kokoszka Gallinula chloropus, kszyk Gallinago gallinago, krwawodziób Tringa tetanus, rybitwa czarna Chlidonias niger, mewa śmieszka Larus ridibundus, błotniak stawowy Circus aeruginosus, bąk zwyczajny Botaurus stellaris, derkacz Crex cred oraz żyjący na toni wodnej perkoz dwuczuby Podiceps cristatus. W strefie szuwarów występuje łyska Fulica atra, wąsatka Panurus biarmicus, trzciniak Acrocephalus arundinaceus i trzcinniczek Acrocephalus scirpaceus. Nadbrzeżne zakrzewia i zadrzewienia natomiast zasiedlają m.in. rokitniczka Acrocephalus schoenobaenus, łozówka Acrocephalus palustris, cierniówka Sylvia communis oraz dziwonia Carpodacus erythrinus. Na dolnym biegu Brynicy oraz nad jeziorem Górzno występuje mała kolonia czapli siwej Ardea cinerea. Na stromych skarpach w pobliżu wód gnieździ się zimorodek Alcedo atthis. Szczególnie barwnym ptakiem związanym z pastwiskami i skrajami lasów jest dudek Upupa epops. Stwierdzono ponadto takie rzadkie gatunki jak np. bocian czarny Ciconia nigra, krzyżodziób świerkowy Loxia curvirostra, gil Pyrrhula pyrrhula oraz siniak Columba oenas - jedyny gatunek gołębia gniazdujący w dziuplach. Sztandarowym gatunkiem występującym na terenie Parku jest żuraw Grus grus, którego sylwetka widnieje w godle Górznieńsko-Lidzbarskiego Parku Krajobrazowego. Jest to ptak niezwykle okazały, o bardzo charakterystycznym głosie (klangor). Gnieździ się w śródleśnych zagłębieniach, na kępach w olsach i nadjeziornych zaroślach.

Na obszarze Parku licznie występują również gatunki płazów. Spośród ogoniastych najliczniej reprezentowana jest traszka zwyczajna Lissotriton vulgaris, która rozmnaża się we wszystkich płytkich i zarośniętych zbiornikach wodnych. Po okresie godów zasiedla wilgotne środowisko lądowe. Mniej liczna jest największa europejska traszka – traszka grzebieniasta Triturus cristatus. Mniejsze zbiorniki wodne takie jak stawy, rowy i torfianki zasiedla kumak nizinny Bombina bombina, który jest gatunkiem ginącym. Z obrzeżami lasów, sadów i łąkami powszechnie związana jest rzekotka drzewna Hyla arboreta.

Spośród 5 gatunków gadów, co stanowi 71% ich liczebności krajowej, pospolita na całym terenie parku jest jaszczurka zwinka, którą można spotkać na nasłonecznionych trawiastych stokach, polanach i zrębach. Jaszczurka żyworodna jest rzadsza i bytuje w lasach wśród niskiej roślinności na terenach wilgotnych. Pospolitym mieszkańcem lasów i borów świeżych jest beznoga jaszczurka-padalec. Nad śródleśnymi zbiornikami wodnymi, zwłaszcza na torfowiskach, podmokłych łąkach, skrajach lasów wstępuje zaskroniec zwyczajny. Na terenie Parku bardzo pospolita jest żmija zygzakowata, najczęściej ubarwienia brunatnego z widocznym zygzakiem, lub odmianę czarną bez charakterystycznego zygzaka. Trzeba wspomnieć jeszcze o jednej odmianie żmij która ma barwę rudawą – miedzianka. Środowiskiem życia żmij są polany, obrzeża torfowisk, skraje lasów i głazowisk. Jest to jedyny gatunek jadowity, jaki występuje w Polsce, którego ukąszenie może być dla osób wrażliwych niebezpieczne.

Świat zwierząt bezkręgowych na obszarze Parku jest na razie słabo poznany. Najbogatszą w gatunki grupą są owady. Trudno jednak ocenić całkowite ich bogactwo na tym terenie, gdyż poznane zostały tylko fragmentarycznie. Dotychczasowe badania na tej grupie organizmów, a mianowicie na ważkach (Odonata), muchówkach (Diptera), motylach (Lepidoptera) i błonkówkach z rodziny pszczołowatych (Apidae) wykazały, iż Górznieńsko-Lidzbarski Park Krajobrazowy jest obszarem cennym, a wiele z występujących tu gatunków owadów są gatunkami rzadko spotykanymi w pozostałych częściach kraju lub reprezentują formy o interesującym typie rozmieszczenia geograficznego. Porównanie bogactwa gatunkowego wybranych grup owadów stwierdzonych na obszarze Parku na tle całej Polski przedstawia tabela poniżej. Ogólną liczbę gatunków zwierząt bezkręgowych omawianego terenu szacuje się na kilka tysięcy.

Liczba gatunków wybranych grup owadów stwierdzonych dotychczas na obszarze Górznieńsko-Lidzbarskiego Parku Krajobrazowego na tle Polski (wg Załuskiego 1997).