Fot. Arch. KPK - Jakub Kriese
Istnieje wiele form ochrony przyrody takich jak: parki narodowe, rezerwaty przyrody, parki krajobrazowe, obszary Natura 2000, pomniki przyrody, stanowiska dokumentacyjne, użytki ekologiczne, zespoły przyrodniczo-krajobrazowe, które pozwalają na stopniowanie rygorów ochrony i do pewnego stopnia wartościują obiekty i tereny uznane za szczególnie cenne. Parki krajobrazowe są podstawowymi wielkoobszarowymi terenami chronionymi w granicach, których znajdują się tereny przekształcone przez człowieka, jak i obszary o cennym i mało zmienionym krajobrazie oraz bardzo dużej wartości przyrodniczej, historycznej i kulturowej.
Krajeński Park Krajobrazowy utworzony 17 sierpnia 1998 r. z inicjatywy lokalnej społeczności jest największym parkiem krajobrazowym województwa kujawsko-pomorskiego i jednym z największych w Polsce. Obszar Parku zajmuje 74 985,60 ha w powiatach: sępoleńskim, tucholskim oraz nakielskim - na terenie gmin: Sępólno Krajeńskie, Więcbork, Kamień Krajeński, Sośno, Mrocza, Kęsowo. Swoją nazwę Krajeński Park Krajobrazowy zaczerpnął od nazwy regionu Krajna, gdyż jest on położony w centrum Pojezierza Krajeńskiego, stanowiąc najbardziej wysuniętą na zachód część województwa kujawsko-pomorskiego. Krajna oznacza położenie tego obszaru, na skraju Pomorza i Wielkopolski.
Lokalizacja taka sprawia, że kumulują się tutaj różne elementy i uwarunkowania przyrodnicze, kulturowe i krajobrazowe podkreślając niezwykłość Krajeńskiego Parku Krajobrazowego. Jego głównym celem i zadaniem jest zachowanie unikalnego środowiska przyrodniczego swoistych cech krajobrazu oraz wartości kulturowych i historycznych cechujących region Krajny - dla przyszłych pokoleń. Ze względu na sposób użytkowania powierzchni, charakter Parku można określić jako rolniczy. Grunty uprawiane rolniczo poprzeplatane pagórkami, zadrzewieniami i oczkami śródpolnymi stanowią 66 % obszaru KPK. Nie bez znaczenia odgrywa tutaj rolę niskie uprzemysłowienie, które sprawiło, że obszar ten nie jest zanieczyszczony lecz wyróżnia się spośród innych krajobrazów wybitnym i nietuzinkowym pięknem stanowiąc najmniej zniekształcony fragment Pojezierza Krajeńskiego.
Tekst: Mirosław Łebek
Struktura użytkowania gruntów na terenie Krajeńskiego Parku Krajobrazowego
Przebieg granic administracyjnych w obrębie KPK