Zgodnie z Ustawą o ochronie przyrody z 16 kwietnia 2004 roku ochrona przyrody, w rozumieniu ustawy, polega na zachowaniu, zrównoważonym użytkowaniu oraz odnawianiu zasobów, tworów i składników przyrody: 

1) dziko występujących roślin, zwierząt i grzybów; 

2) roślin, zwierząt i grzybów objętych ochroną gatunkową; 

3) zwierząt prowadzących wędrowny tryb życia; 

4) siedlisk przyrodniczych; 

5) siedlisk zagrożonych wyginięciem, rzadkich i chronionych gatunków roślin, zwierząt i grzybów; 

6) tworów przyrody żywej i nieożywionej oraz kopalnych szczątków roślin i zwierząt; 

7) krajobrazu; 

8) zieleni w miastach i wsiach; 

9) zadrzewień. 

Celem ochrony przyrody jest: 

1) utrzymanie procesów ekologicznych i stabilności ekosystemów; 

2) zachowanie różnorodności biologicznej; 

3) zachowanie dziedzictwa geologicznego i paleontologicznego; 

4) zapewnienie ciągłości istnienia gatunków roślin, zwierząt i grzybów, wraz z ich siedliskami, przez ich utrzymywanie lub przywracanie do właściwego stanu ochrony; 

5) ochrona walorów krajobrazowych, zieleni w miastach i wsiach oraz zadrzewień; 

6) utrzymywanie lub przywracanie do właściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych, a także pozostałych zasobów, tworów i składników przyrody; 

7) kształtowanie właściwych postaw człowieka wobec przyrody przez edukację, informowanie i promocję w dziedzinie ochrony przyrody. 

Cele ochrony przyrody są realizowane przez: 

1) uwzględnianie wymagań ochrony przyrody w strategiach, programach i dokumentach programowych, o których mowa w art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2018 r. poz. 799 i 1356), programach ochrony środowiska przyjmowanych przez organy jednostek samorządu terytorialnego, koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju, strategiach rozwoju województw, planach zagospodarowania przestrzennego województw, strategiach rozwoju gmin, studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego i planach zagospodarowania przestrzennego morskich wód wewnętrznych, morza terytorialnego i wyłącznej strefy ekonomicznej oraz w działalności gospodarczej i inwestycyjnej; 

2) obejmowanie zasobów, tworów i składników przyrody formami ochrony przyrody; 

3) opracowywanie i realizację ustaleń planów ochrony dla obszarów podlegających ochronie prawnej, programów ochrony gatunków, siedlisk i szlaków migracji gatunków chronionych; 

4) realizację programu ochrony i zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej wraz z planem działań; 

5) prowadzenie działalności edukacyjnej, informacyjnej i promocyjnej w dziedzinie ochrony przyrody; 

6) prowadzenie badań naukowych nad problemami związanymi z ochroną przyrody.

Obowiązkiem organów administracji publicznej, osób prawnych i innych jednostek organizacyjnych oraz osób fizycznych jest dbałość o przyrodę będącą dziedzictwem i bogactwem narodowym. 

Organy administracji publicznej są obowiązane do zapewnienia warunków prawnych, organizacyjnych i finansowych dla ochrony przyrody. 

Obowiązkiem organów administracji publicznej, instytucji naukowych i oświatowych, a także publicznych środków masowego przekazu jest prowadzenie działalności edukacyjnej, informacyjnej i promocyjnej w dziedzinie ochrony przyrody.

Zgodnie z ww. Ustawą o ochronie przyrody, formami ochrony przyrody są: 

1) parki narodowe; 

2) rezerwaty przyrody; 

3) parki krajobrazowe; 

4) obszary chronionego krajobrazu; 

5) obszary Natura 2000; 

6) pomniki przyrody; 

7) stanowiska dokumentacyjne; 

8) użytki ekologiczne; 

9) zespoły przyrodniczo-krajobrazowe; 

10) ochrona gatunkowa roślin, zwierząt i grzybów

REZERWAT PRZYRODY

Rezerwa przyrody to jeden z 10 form ochrony przyrody w Polsce, w Ustawie o ochronie przyrody z 16 kwietnia 2004 roku, czytamy: „Rezerwat przyrody obejmuje obszary zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym, ekosystemy, ostoje i siedliska przyrodnicze, a także siedliska roślin, siedliska zwierząt i siedliska grzybów oraz twory i składniki przyrody nieożywionej, wyróżniające się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, kulturowymi lub walorami krajobrazowymi.”

REZERWAT PRZYRODY "NADGOPLAŃSKI PARK TYSIĄCLECIA"

Zarządzenia nr 263 Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z 15.09.1697 roku w sprawie uznania za rezerwat przyrody, gdzie czytamy:

„Uznaje się za rezerwat przyrody pod nazwa NADGOPLAŃSKI PARK TYSIĄCLECIA obszar gruntów, lasów, bagien i nieużytków oraz jezioro Gopło, położonych w powiatach: inowrocławskim, radziejowskim i mogileńskim województwa bydgoskiego oraz w powiecie konińskim województwa poznańskiego o łącznej powierzchni 12.683,76 ha, w tym obszar objęty ochrona rezerwatową o powierzchni 2.313076 ha i otaczający go obszar ochrony krajobrazowej o powierzchni 10.370 ha. W skład obszaru ochrony rezerwatowej wchodzą: jezioro Gopło wraz z wyspami o powierzchni 2.167,63 ha, bagna i nieużytki o powierzchni 80,00 ha oraz lasy o powierzchni 66,13 ha, obejmujące oddziały 278 i 279, według oznaczeń przyjętych w planie urządzenia gospodarstwa leśnego Nadleśnictwa Gniewkowo w latach 1959-60 – 1968/69.”

A sam rezerwat został utworzony w celu zachowania ze względów naukowych i dydaktycznych licznych miejsc lęgowych ptactwa wodnego, błotnego i lądowego oraz ochrony ptaków przelotowych; zabezpieczenia wartości historycznych tego regionu związanych z początkiem Państwa Polskiego; ochrony naturalnych wartości środowiska przyrodniczego i swoistych cech krajobrazu. 

Dodatkowo, wyróżniono spośród areałów ochrony ścisłej 7 obszarów o szczególnym znaczeniu tj. Trzciny Giżewskie, Zatoka Sucha, Kąty Kickowskie, Bąbule, Zatoka Biała Osoba, Bachorze i Potrzymionek.

NAZWA OBSZARU	POŁOŻENIE    I POWIERZCHNIA	FLORA OBSZARU	FAUNA OBSZARU
I TRZCINY GIŻEWSKIE	N-W część nadgopla; 53ha	trzciny, pałka wąsko i szerokolistna, mozga trzcinowata, manna mielec, kosaciec żółty	Gęsi gęgawy, żurawie, wodniki, kropiatki, wąsatki, rokitniczki
II ZATOKA SUCHA	N-E cześć nadgopla; od Karasiowej do półwyspu Ameryka; 58ha	turzyce, trzcina, wierzba szara, bez czarny, topole, olchy czarne, kruszczyk błotny,	Bączki, cierniówki, kosy, sikorki bogatki, drozdy, gęsi gęgawy, kokoszki wodne, perkozy dwuczube
III KĄTY KICKOWSKIE	Od lasu rusinowskiego do Kątów Kickowskich; 47ha	Teren bagienny, skolochloa trzcinowata,	Łyski, bąki, brzęczki, gęsi gęgawy, wąsatki
IV BĄBULE	Północny cypel p. Potrzymiech; Górki Popowskie, Bąbula Mała, 52,23ha	Trzcinowiska, olsze, osiki, brzozy, wierzba szara,	Kaczki, mewy, kormorany, rybitwy, bielik,
V BIAŁA OSOBA	Zachodni brzeg półwyspu Potrzymiech; 26ha	Trzcinowiska;	Gęsi gęgawy, łyski, czapla siwa, błotniak stawowy;
VI BACHORZE	S-W część półwyspu Potrzymiech; 80ha	Bagna Bachorzy – olchy, wierzby; Kuklik pospolity	Gęsi gęgawy, żurawie, bąki
VII POTRZYMIONEK	Południowa część zatoki Pięciu Wysp; 81ha	Wierzba, brzoza, olcha	Gęsi gęgawy, błotniak stawowy, łabędź niemy, perkozy dwuczube, rokitniczki.

 Następnie na mocy Zarządzenia nr 5/2009 Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Bydgoszczy z dnia 1 kwietnia 2009 roku w sprawie rezerwatu przyrody „Nadgoplański Park Tysiąclecia”, „rezerwat przyrody „Nadgoplański Park Tysiąclecia”, zwany dalej „rezerwatem”, obejmuje obszar gruntów leśnych, rolnych, bagien nieużytków oraz części Jeziora Gopło wraz z wyspami o powierzchni 1882,65 ha położonym w gminie Kruszwica, powiat inowrocławski oraz gminie Jeziora Wielkie, powiat mogileński w województwie kujawsko-pomorskim.”