Występująca tu różnorodność komponentów środowiska przyrodniczego wynika ze zróżnicowania i rozmieszczenia gleb.
Na terenie Tucholskiego Parku Krajobrazowego wykształciło się osiem typów gleb. Najbardziej rozpowszechnionym typem są gleby bielicowe. Związane są one z piaszczystym podłożem sandru porośniętego lasami szpilkowymi. Gleby bielicowe występują na całym obszarze parku, tworząc zwarte powierzchnie.
Drugim pod względem częstości występowania typem gleb są gleby brunatne. Dominują tu zdecydowanie gleby brunatne kwaśne i wyługowane. Gleby brunatne właściwe występują sporadycznie, zajmując niewielkie powierzchnie. Gleby brunatne kwaśne i wyługowane występują zwłaszcza na terenach rolniczych i w południowej części parku.
Niewielkie przestrzenie TPK zajmują gleby torfowe. Powstały one w podmokłych dolinach rzecznych i we wszelkich obniżeniach terenu, wyścielając dna zagłębień wytopiskowych i rynnowych. Występują też w pobliżu jezior w następstwie ich zanikania z powodu zarastania.
Bardzo małe powierzchnie zajmują gleby murszowe, które tworzą się na torfowiskach wskutek obniżenia poziomu wody gruntowej. Spotkać je można zwłaszcza w okolicach Jezior: Długiego i Ostrowitego, jak również na zachód od jeziora Gwiazda. Podczas wylewów rzek na dnach dolin Brdy i jej dopływów (Czerskiej Strugi i Bielskiej Strugi) z osadów rzecznych tworzą się mady. Na bardzo małych powierzchniach spotyka się czarne ziemie.