PIESZE

„Szlak Brdy”, Bydgoszcz – Konarzyny (szlak pieszy, niebieski)

 

 

nr KP-202n/PM-202n

Długość: 159,3 km

Opis: Rozpoczynający się w Bydgoszczy, a kończący w Konarzynach, pieszy szlak Brdy jest jednym z najciekawszych w okolicach Bydgoszczy i Borach Tucholskich. W południowej części turystyczna trasa jest różnorodna pod każdym względem i doskonale prezentuje walory turystyczno-przyrodnicze terenów okalających rzekę Brdę od Bydgoszczy do Jeziora Koronowskiego, za którego północnymi krańcami wkracza na tereny Tucholskiego Parku Krajobrazowego, gdzie mija uroczysko „Piekło”, a następnie wzdłuż linii rzeki prowadzi turystów na północ do Parku Narodowego „Bory Tucholskie”. Szlak kończy się w Konarzynach, za zachodnimi granicami Zaborskiego Parku Krajobrazowego.

Na terenie Tucholskiego Parku Krajobrazowego szlak przebiega przez miejscowości: Piła-Młyn – Świt – Gołąbek – Woziwoda - Lutomski Most – Lutom – Uboga - Rytel.

Długość TPK: 41 km

 

„Partyzantów AK", Czersk Świecki – Szlachta (szlak pieszy, niebieski)

 

 

nr KP-206-n/PM-206-n

Długość: 103 km

Opis: Długi, pod każdym względem ciekawy niebieski szlak poświęcony jest pamięci walki zbrojnej polskich partyzantów z hitlerowskim okupantem w czasie II wojny światowej. Na trasie całego szlaku spotyka się tablice Pomorskiego Archiwum Armii Krajowej, które objaśniają historyczne znaczenie oglądanych miejsc. Trasa atrakcyjna pod każdym względem: rezerwaty przyrody, krajobrazy, doliny rzek, jeziora, zabytki architektury ludowej. 

Na terenie Tucholskiego Parku Krajobrazowego szlak przebiega przez miejscowości: Wielkie Gacno – Biała – Brody – Fojutowo – Łosiny – Lipce – Dąbki – Ostrowite - Krąg.

Długość TPK: 49 km

 

Łącznikowy, Gostycyn-Nogawica - Piła-Młyn (szlak pieszy, czarny)

 

 

nr KP-4005s

Długość: 4,7 km

Opis: Szlak pomocniczy, łączący węzeł szlaków w Pile-Młyn ze Stanicą Wodną PTTK w Gostycynie-Nogawicy. 

 

„Kasztelański", Rytel - Gostycyn-Nogawica (szlak pieszy, żółty)

 

 

nr KP-205-y/PM-205-y

Długość: 68 km

Opis: Ciekawy szlak turystyczny, którego trasa biegnie przez leśne rejony Borów Tucholskich w okolicy wsi Rytel oraz rolniczymi, interesująco ukształtowanymi krajobrazowo terenami Pojezierza Krajeńskiego tzw. „Kosznajderii”; na koniec dociera do doliny Kamionki. W pierwszej części szlak wiedzie borem, w drugiej pagórkowatymi polami z pojedynczymi skupiskami leśnymi. Ciekawostką jest linia polskich umocnień obronnych z 1939 r. w okolicach Ludwichowa. Składa się ona z 6 żelbetowych schronów. Nazwa szlaku wywodzi się od grodzisk, w pobliżu których przechodzi, a w szczególności od grodu kasztelańskiego w Raciążu.

Na terenie Tucholskiego Parku Krajobrazowego szlak przebiega przez miejscowości: Gród kasztelański w Raciążu - Suszek - Rytel.

Długość TPK: 9 km

 

Łącznikowy, Tuchola – Świt (szlak pieszy, czarny)

 

 

nr KP-4002s

Długość: 5,8 km

Opis: Szlak pomocniczy, ułatwiający dotarcie od stacji kolejowej w Tucholi do pola namiotowego w Świcie.

 

„im. Dra K. Karasiewicza”, Tuchola – Woziwoda (szlak pieszy, zielony)

 

 

nr KP-4015z

Długość: 20 km

Opis: Ścieżka edukacyjna, spacerowa, skierowana do młodzieży szkolnej. Patronem trasy jest dr Kazimierz Karasiewicz (1862- 1926), lekarz i działacz społeczny, który dużą część życia spędził w Tucholi. Przemierzając trasę można  podziwiać walory przyrodniczo-krajobrazowe rezerwatu krajobrazowego Dolina Rzeki Brdy.

Na terenie Tucholskiego Parku Krajobrazowego szlak przebiega przez miejscowości: Woziwoda – Gołąbek – Rudzki Most

Długość TPK: 20 km

 

„im. B. Nowodworskiego”, Tuchola – Cekcyn (szlak pieszy, żółty)

 

 

nr KP-4013y 

Długość: 35,5 km

Opis: Szlak upamiętnia urodzonego w Tucholi Bartłomieja Nowodworskiego (ok. 1552-1624), kawalera maltańskiego, dworzanina Stefana Batorego i Zygmunta III Wazy. W okolicach Tucholi szlak prowadzi zachodnim brzegiem Brdy, w granicach Tucholskiego Parku Krajobrazowego, a później wzdłuż ciągu polodowcowych jezior między Szumiącą a Cekcynem. Fragment łączący Świt z Piłą oraz odcinek prowadzący szczytem skarpy na wschodnim brzegu Jeziora Wielkiego Cekcyńskiego można uznać za bardzo ciekawy krajobrazowo.

Na terenie Tucholskiego Parku Krajobrazowego szlak przebiega przez miejscowości: Piła Młyn – Świt – Rudzki Most – Piszczek.

Długość TPK: 10 km

 

„Wielkiego Kanału Brdy”, Rytel - Legbąd (szlak pieszy, zielony)

 

 

nr KP-4003z/PM-4003z

Długość: 15,8 km

Opis: Ciekawy szlak pieszy, którego trasa biegnie wzdłuż Wielkiego Kanału Brdy. Główną atrakcją na szlaku jest akwedukt i wieża widokowa w Fojutowie oraz drewniane domostwa w Legbądzie.

Na terenie Tucholskiego Parku Krajobrazowego szlak przebiega przez miejscowości: Rytel – Fojutowo – Legbąd.

Długość TPK: 15,8 km

 

ROWEROWE

„Borowej Ciotki”, Cekcyn – Cekcyn (szlak rowerowy, czarny)

 

 

 

nr CTU-207s 

Długość: 50 km

Opis: Szlak „Borowej Ciotki” nazwę wziął od ludowej legendy o staruszce, która chodziła otoczona zwierzętami, a ubrana była w czerwoną szatę, przepasaną zielonym pasem z igliwia, na głowie miała diadem z szyszek . Turystyczna trasa tworzy pętlę na wschód od Cekcyna. Szlak jest rekreacyjny i prowadzi przeważnie asfaltowymi drogami. Atrakcjami są: rezerwat Cisy Staropolskie im. Leona Wyczółkowskiego w Wierzchlasie oraz rezerwat cisów Jelenia Góra koło Zielonki.

Szlak poza granicami Tucholskiego Parku Krajobrazowego.

 

Bydgoszcz – Chojnice (szlak rowerowy niebieski)

 

 

 

nr BY 6001n/CB-11n

Długość: 167 km

Opis: Szlak wiedzie do serca Borów w okolicach Chojnic. Prowadzi głównie bocznymi drogami asfaltowymi przez wsie, łąki, pola oraz niewielkie miasta. Te okolice są stosunkowo dobrze zagospodarowane pod względem turystycznym. Nie ma problemu z zaopatrzeniem się w prowiant na trasie. Sklepy znajdują się w większości mijanych miejscowości i są otwarte również w weekendy. W wielu miejscach przy drodze znajdują się bary. Wzdłuż Brdy i Zalewu Koronowskiego ulokowano pola namiotowe i ośrodki wypoczynkowe (część sprywatyzowana). W okolicach funkcjonują liczne gospodarstwa agroturystyczne, a w miastach - hotele i inne obiekty noclegowe. Trasę polecamy na kilkudniową wędrówkę z sakwami. Korzystając z pociągu można odbywać krótsze wycieczki po jej odcinkach. Bydgoszcz posiada bezpośrednie połączenia z Tucholą i Chojnicami.

Na terenie Tucholskiego Parku Krajobrazowego szlak przebiega przez miejscowości: Szumiąca – Świt - Tuchola – Plaskosz – Gołąbek – Woziwoda – Uboga – Rytel.

Długość TPK: 40,6 km

 

„Do Piekiełka nad Brdą”, Cekcyn - Cekcyn (szlak rowerowy żółty)

 

 

 

nr CTU-208y

Długość: 25 km

Opis: Prawie całą trasę stanowią drogi gruntowe. W większości są utwardzone i wygodne, jednak na niektórych odcinkach droga jest piaszczysta i momentami wymaga prowadzenia roweru. Te drobne niedogodności rekompensują piękne widoki tworzone przez pola, lasy oraz jeziora: Wielkie Cekcyńskie, Drzycimskie, Miały i Gwiazda. Krajobraz wzbogacają malowniczo zagubione wśród lasów i pól borowiackie siedliska. Spotykamy też liczne, typowe dla tego regionu przydrożne figury świętych, zwane przez miejscową ludność „Bożymi mękami". Największą atrakcją tej ścieżki rowerowej jest przełom rzeki Brdy w Świcie zwany uroczyskiem – „Piekło". W miejscu tym rzeka Brda przybiera charakter rzeki górskiej.

Na terenie Tucholskiego Parku Krajobrazowego szlak przebiega przez miejscowości: Cekcynek – Świt – przesmyk pomiędzy Jeziorem Miały i Gwiazda – Kruszka.

Długość TPK: 13,3 km

 

„Doliną Brdy”, Tuchola – Świt (szlak rowerowy, czerwony)

 

 

 

nr CTU-218c 

Długość: 16,2 km

Opis: Krótki szlak rowerowy wytyczony z myślą o turystach lubiących jazdę rowerem górskim. Największą atrakcją są okolice Brdy na wschód od Uroczyska Piekło.

Na terenie Tucholskiego Parku Krajobrazowego szlak przebiega przez miejscowości: Piła Młyn – Świt.

Długość TPK: 9 km

 

„Gołąbkowy”, Cekcyn – Cekcyn (szlak rowerowy czerwony)

 

 

 

nr CTU-206c

Długość: 38 km

Opis: Szlak bogaty w atrakcje przyrodniczo-edukacyjne, pełni jednocześnie rolę wypoczynkowo-rekreacyjną. Na blisko 40 km odcinku znajdują się trzy ścieżki przyrodniczo-dydaktyczne: „Jelenia Wyspa" i Park Dendrologiczny „Nad Stążką" w Gołąbku przy Nadleśnictwie Tuchola oraz Ośrodek Edukacji Przyrodniczo-Leśnej „Zielona Szkoła" z 5 km Ścieżką Przyrodniczo-Leśną przy Nadleśnictwie Woziwoda. Między innymi nadleśnictwa te tworzą Leśny Kompleks Promocyjny "Bory Tucholskie".

Na terenie Tucholskiego Parku Krajobrazowego szlak przebiega przez miejscowości: Nowy Sumin – Gołąbek – Woziwoda – Biała - Okiersk

Długość TPK:  25 km

 

„Greenway – Naszyjnik Północy”, Debrzno – Debrzno (szlak rowerowy zielony)

 

 

 

Długość: 848 km

Opis: Greenways to szlaki komunikacyjne przeznaczone wyłącznie do podróży niezmotoryzowanych, rozwijane kompleksowo, aby zapewnić ochronę środowiska naturalnego oraz podnosić jakość życia na obszarach wokół nich. Szlaki te spełniają określone standardy dotyczące szerokości, nachylenia terenu i stanu nawierzchni, tak, aby być przyjaznymi dla użytkowników oraz stworzyć warunki do bezpiecznego podróżowania dla osób o różnych poziomie umiejętności. 

Na terenie Tucholskiego Parku Krajobrazowego szlak przebiega przez miejscowości: Plaskosz – Gołąbek – Woziwoda – Biała – Rzepiczna – Legbąd – Czersk.

Długość TPK:  31 km

 

„Jagielloński Dwa Miecze, Tuchola” - Tuchola (szlak rowerowy, żółty)

 

 

 

nr CTU-217y

Długość: 12,4 km

Opis: Przebieg trasy jest ściśle związany ze średniowieczną historią Tucholi. Komtur tucholski Henryk von Schwelborn podarował, przed największą bitwą średniowiecznej Europy, Władysławowi Jagielle dwa miecze. W roku 1410 stoczono trzy bitwy: pod Grunwaldem, pod Koronowem i pod Tucholą. Szlak pozwala poznać historię i jednocześnie podziwiać piękno okolic Tucholi. Szlak jest oznaczony charakterystycznymi tablicami z opisem miejsc.

Na terenie Tucholskiego Parku Krajobrazowego szlak przebiega przez miejscowości: Piszczek – Rudzki Most.

Długość TPK: 4.5 km

 

„Kasztelania”, Raciąż – Raciąż (szlak rowerowy, niebieski)

 

 

 

Długość: 10,2 km

Opis: Rekreacyjny, krótki szlak tworzący pętlę na zachód od Raciąża. Prowadzi do Wysokiej i grodziska położonego nad jeziorem Śpierwnik. Szlak podzielony został na cztery etapy, każdy z nich przedstawia ciekawą historię związaną z okolicami.

Na terenie Tucholskiego Parku Krajobrazowego szlak przebiega przez miejscowości: Gród kasztelański w Raciążu - Młyn Raciąski.

Długość TPK: 3 km

 

„Nad Jeziorem Okonińskim”, Rosochatka - Rosochatka (szlak rowerowy, zielony)

 

 

 

nr CTU-220z 

Długość: 17,8 km

Opis: Jest to pętla pozwalająca zwiedzić okolice wokół jeziora Okonińskiego przez wioski Główka, Rosochatka, Okoniny i Okoniny Nadjeziorne.

Na terenie Tucholskiego Parku Krajobrazowego szlak przebiega przez miejscowości:  Główka, Okoniny.

Długość TPK: 9 km

 

„Ostrowicki”, Ustronie – Mosina (szlak rowerowy, czarny)

 

 

 

nr GCH-218s

Długość: 3,6 km

Opis: Szlak pomocniczy umożliwiający dotarcie do plaży nad jeziorem Ostrowite.

Długość TPK: 3 km

 

„Trzy Akwedukty”, Woziwoda – Woziwoda (szlak rowerowy, żółty)

 

 

 

nr CTU-106y/GCH-106y

Długość: 29,7 km

Opis: Szlak zataczający pętlę między Woziwodą a Fojutowem. Prowadzi lasami Tucholskiego Parku Krajobrazowego, a największą atrakcją są trzy akwedukty, czyli skrzyżowania sztucznych i naturalnych cieków wodnych, skąd nazwa.

Na terenie Tucholskiego Parku Krajobrazowego szlak przebiega przez miejscowości:  Woziwoda – Fojutowo – Barłogi – Klocek – Biała – Zielona Łąka – Woziwoda.

Długość TPK: 29,7 km

 

Tuchola - Tleń (szlak rowerowy zielony)

 

 

 

nr CTU-15Z

Długość: 32,5 km

Opis: Długodystansowy szlak międzyregionalny, który na odcinku Iława – Tlen został wyznakowany w kolorze żółtym, a dalej do Tucholi, zielonym. Szlak pozwala skomunikować region Kociewia z okolicami Tucholi podróżując przez kociewskie i borowiackie wioski pełne jeszcze zabytków architektonicznych takich jak chaty, kapliczki i przydrożne krzyże.

Na terenie Tucholskiego Parku Krajobrazowego szlak przebiega przez miejscowości:  Rudzki Most – Cekcynek.

Długość TPK: 5,6 km

 

KAJAKOWE

BRDA

Zwana jest Królową Borowiackich Rzek i stanowi jedną z najpiękniejszych rzek na Pomorzu i w Polsce. Jej długość wynosi 238 km. Od miejscowości Mylof, gdzie znajduje się ziemna tama, przepływa najciekawszym odcinkiem pełnym meandrów, martwych zakoli i głębokich jarów, ze zboczy których pochylają się majestatycznie wiekowe drzewostany z licznymi dębami, bukami i lipami. W miejscowości Rytel pod mostem drogowym (121,5 km), wpływa w granice Tucholskiego Parku Krajobrazowego.

Za tamą w Mylofie na prawym brzegu położone jest leśne pole biwakowe. Wygodniejsze miejsce do wodowania znajduje się jednak na lewym brzegu w pobliżu Zakładów Hodowli Pstrąga.

Spływ od tego miejsca do Zalewu Koronowskiego można podzielić sobie na 2 etapy: Mylof – Woziwoda (27,5 km) i Woziwoda – Nogawica (28 km).

Od Mylofu płyniemy otoczeni lasami i tylko z rzadka można minąć podmokłe nadrzeczne łąki. Po ok. 3 godzinach docieramy do mostu w Żukowie. Za mostem po prawej stronie biwak „Rżysko”, ale wcześniej warto zwrócić uwagę na kilka zwalonych drzew. Bezpiecznie pokonamy je trzymając się lewego brzegu przez wycięty przesmyk. Dalej po 3 km znajduje się po prawej stronie miejscowość Brda. Jest tu dobrze urządzone pole biwakowe (mała tawerna, prysznice, ciepła woda!), zaraz potem bar na brzegu, gdzie właściciel zachęca do odwiedzenia dźwiękiem dzwonka. Mijamy most w Nadolnej Karczmie i znów po prawej stronie miejsce do biwakowania przy ujściu Raciąskiej Strugi. Po ok. 1 godzinie docieramy do Woziwody. Tu znajduje się pole biwakowe z pełnym wyposażeniem na lewym brzegu. Na miejscu zaplecze sanitarne z ciepłą wodą.

W Woziwodzie szlak wpływa na obszar rezerwatu przyrody „Dolina Rzeki Brdy”. Poza licznym ptactwem wodnym, można zobaczyć przy odrobinie szczęścia wydry, a czasem i wysoko kołujące bieliki. Pamiętać jednak należy o kilku podstawowych zasadach obowiązujących w rezerwacie:

1. Nie hałasować.
2. Nie wycinać gałęzi i nie zrywać roślin.
3. Nie rozpalać ognia.
4. Biwakować i zatrzymywać się wyłącznie w miejscach wyraźnie do tego wyznaczonych.

Za Woziwodą po lewej stronie mijamy elektrownie wodną w Zielonce. Później rzeka wpływa miejscami pomiędzy łąki, a nurt meandruje zawracając czasami korytem o 180°. Po drodze są dwa miejsca, gdzie płyniemy pośród nowo powstałych wysp. Tak docieramy po ok. 2 i pół godzinnie do bindugi w Gołąbku. Dawniej było to miejsce składowania drewna i zbijania tratw do spławu rzeką. Teraz służy turystom. Pole jest dość duże i dobrze wyposażone, a pobliżu znajduje się sklep. Od Gołąbka nurt wyraźnie przyspiesza. Należy zwracać uwagę na znaki ostrzegawcze i samemu wypatrywać przeszkód, szczególnie przy niskim poziomie wody. Koło Wymysłowa mijamy bystrze, a za nim małe, kameralne pole biwakowe przy stadninie koni „Paradiso”. Zaraz potem po prawej ujście strumienia Hozjanna i most w Plaskoszu na drodze Tuchola – Tleń. Za Plaskoszem nurt zwalnia. Zbliżając się do Tucholi znów przyspieszamy i trzeba uważać na zwalone pnie drzew i głazy. Dokoła otaczają nas miejscami prawie pionowe zbocza jaru, aż dopływamy do wysoko osadzonego mostu kolejowego. Za nim małe bystrze i punk wodowskazowy, potem po lewej „Głaz Słowackiego”, a chwilę później po prawej „Kamień Jagiełły” i most drogowy w Rudzkim Moście – dzielnicy Tucholi. Za mostem po prawej stronie przystań, skąd blisko do sklepu i restauracji, a po lewej zaprasza pole biwakowe. Dalej docieramy do ujścia Kiczy po prawej w miejscowości Piszczek. Tu znów należy zwrócić uwagę na pnie w rzece. Tak docieramy już do ujścia rzeczki Rudy i mostu w Świcie. Po lewej stronie urokliwe pole namiotowe. Na miejscu sklep i bar. Płynąc dalej napotkamy miejsce zwane „Piekiełkiem”. Na dnie leżą głazy, które przy niższym poziomie wody mogą sprawić kłopoty. Flisacy nadali im swoje nazwy: Owczarz, Warkota, Kentzer, Tłusty, Chudy czy Kierda. Potem już nurt zwalnia, gdyż zbliżamy się do Zalewu Koronowskiego. Przepływając pod mostem w miejscowości Piła k/Gostycyna (70 km) wpływamy na zalew opuszczając Tucholski Park Krajobrazowy i rezerwat „Dolina Rzeki Brdy” . Trzymając się prawego brzegu docieramy do stanicy PTTK w Nogawicy przy ujściu rzeki Kamionka.

 

WIELKI KANAŁ BRDY I MAŁY KANAŁ BRDY

Wielki Kanał Brdy powstał wraz z całym systemem unikatowych nawodnień stokowo-zalewowych w połowie XIX w. Jego największą atrakcją są trzy akwedukty, z jednym z największych w Europie, który znajduje się w miejscowości Fojutowo, gdzie przepływamy nad Czerską Strugą. Dzisiaj jest to wielka atrakcja turystyczna. Długość całego szlaku od Konigortu do Zielonki to ok. 28 km.

W miejscowości Konigort, przy moście jest łatwy dostęp do wodowania. Natomiast ok. 3 km niżej w Rytlu przy szosie do Nadolnej Karczmy, na prawym brzegu Kanału znajduje się wygodna przystań wodna. Tu rozpoczynamy spływ przez Tucholski Park Krajobrazowy. Poza lokalnymi rozlewiskami głębokość Kanału rzadko przekracza 1 m, a nurt jest leniwy. Jest to idealny szlak dla rodzinnych spływów nawet z małymi dziećmi. Oczywiście należy zachować wszelkie zasady bezpieczeństwa na wodzie!

Płynąc od Rytla zanurzamy się w bory sosnowe. Po chwili mijamy kładkę w Karolewie, a następnie drewniany most w Ubogiej. Za nim po lewej stronie znajdują się zarośnięte trzciną rozlewiska zwane Świderka. Dalej płyniemy przez lasy sosnowe do mostu, gdzie przecinamy tzw. Kozią Szosę biegnącą z Gutowca do Woziwody. W kilka chwil za mostem jesteśmy już w Fojtowie. Tutaj warto zatrzymać się na chwilę i zwiedzić ten historyczny obiekt. Można przejść kładką pod kanałem. Tutaj też istnieje możliwość przeniesienia kajaków na Czerską Strugę i przepłynięcie do Brdy w okolicach Nadolnej Karczmy i dalej do Woziwody. Za akweduktem znajduje się przystań wodna koło ośrodka agroturystycznego. Czeka tam grill, restauracja i hotel. Udając się dalej wpływamy na rozlewisko Zarżonek, mijamy dalej po lewej kolejne rozlewiska Dubielnik, aż docieramy do mostu w Legbądzie. Teraz Kanał przepływa pośród łąk. Docieramy do drewnianej kładki koło jazu Czubryń i wpływamy na rozlewisko Basen Barłogi. Po lewej znajduje się gospodarstwo agroturystyczne, baza nurkowa i sklep. Po prawej mniejszy jaz odprowadzający wodę do kanału Węgornia, przy którym miejsce do wodowania kajaków, a następnie jaz na Mały Kanał Brdy, który jest przedłużeniem naszego szlaku. Jest jeszcze odpływ do tzw. suchego kanału, którego budowa została zarzucona podczas realizacji projektu w XIX w. Wpływając na Mały Kanał jesteśmy w korycie umiejscowionym w nasypie. Patrząc w prawo wyraźnie widać, że płyniemy powyżej znajdujących się tam łąk. Docieramy do Czarnego Mostu. Za nim przepływamy małym akweduktem nad kanałem Węgornia. Po drodze jeszcze jedno rozlewisko z lewej strony, a później drewniany most koło miejscowości Klocek. Kawałek dalej mały akwedukt nad rowem nawadniającym. Płyniemy teraz do jeziorka Duk, gdzie przepływamy pod mostem drogowym koło m. Biała. Kanał przebiega teraz przez tereny leśne, aż docieramy do Zielonej Łąki. Tam przy moście kończy się szlak. Wygodnie jest wysiąść po prawej stronie zaraz za mostem. W najbliższym czasie powinna pojawić się przy moście przystań dla kajakarzy, planowana w ramach prowadzonego obecnie remontu kanału. Żużlowa droga to trasa z Woziwody do Gołąbka. Dalej kanał tworzy już małe rozlewisko gromadzące wodę dla elektrowni w Zielonce. Istnieje możliwość przeniesienia kajaków do Brdy. Lepiej jednak uzgodnić to z właścicielem elektrowni.

 

RACIĄSKA STRUGA

Ten szlak jest idealną wycieczką na jeden dzień o bardzo urozmaiconym przebiegu. Trzeba pamiętać, że latem nurt dość mocno zarasta roślinnością wodną.  Najlepiej rozpocząć spływ w Raciążu przy kąpielisku nad jeziorem Rudnica, a zakończyć w Woziwodzie. Cała wycieczka to 11,5 km, które można pokonać w ok. 4 godziny Z jeziora Rudnica przepływamy kilkusetmetrowym przesmykiem na jezioro Przylonek. Wypływu strugi szukamy po prawej stronie. Sam wypływ ma kamienny próg. Woda jest tu jednak płytka i łatwo można kajak przeciągnąć po łagodnym progu. Dalej płyniemy pośród trzcin, aż docieramy do odcinka pomiędzy lasem, a łąkami. Przepływamy pod drewnianym mostem i drogą z Raciąża do Nadolnej Karczmy. Wkrótce napotykamy drugi most, a za nim próg po spiętrzeniu przy starym młynie w Nadolniku. Kajaki trzeba przenieść prawym brzegiem. Przy wodowaniu pewne trudności sprawiają pale w dnie po dawnych umocnieniach i błotnisty brzeg. Później już spokojnie dopływamy do małego pola biwakowego przy ujściu strugi do Brdy. Płynąc dalej Brdą możemy zakończyć przygodę w Woziwodzie.

 

STĄŻKA – RUDA DO NOGAWICY

Ze względu na istniejące rezerwaty przyrody „Źródła rzeki Stążki” i „Bagna nad Stążką” szlak jest aktualnie dostępny od mostu drogowego na szosie Rudzki Most – Cekcyn. Wodowanie kajaków jest tu dość trudne. Ujście strugi do Brdy znajduje się ok. 6 km od tego punktu. Dalej można Brdą przez Świt i „Piekiełko” dopłynąć do Nogawicy na Zalewie Koronowskim. Cała wycieczka nie powinna zająć dłużej niż 4 godziny. Rzeczka jest dość uciążliwa, ze względu na małą szerokość, liczne zakrzaczenia nad brzegami i bujną roślinność wodną. Rekompensuje nam to widokiem kwitnących grążeli, grzybieni i czermieni błotnej. Z pewnością zobaczymy tu łabędzie z młodym przychówkiem, żurawie i czaple oraz stada kaczek. Przepływamy przez mozaikę lasów i łąk do rozlewiska w Rudzkim Młynie. Jest tu betonowy próg i trzeba kajaki przenieść prawym brzegiem. Warto zwrócić uwagę na występujące tu gąbki słodkowodne. Przepływając pod mostem na szosie Tuchola – Świecie wypływamy na otwarta przestrzeń. Spokojny nurt wprowadzi nas do lasu, gdzie za drewnianym mostkiem jest już ujście do Brdy w Świcie. Dalej warto zmierzyć się już bystrym nurtem Brdy i głazami w „Piekiełku”, a zakończyć na wodach Zalewu Koronowskiego.

 

CZERSKA STRUGA

Jest to niewielka, ale dość uciążliwa rzeczka. Trasa od mostu na drodze wojewódzkiej nr 237 do mostu w Lutomskim Nowym  Młynie to ok. 7-8 godzin (19 km). Dalej jeszcze ok. 1 godziny Brdą do Woziwody. Cała trasa ma 21,4 km.

Jadąc drogą z Tucholi do Czerska mijamy po prawej stronie jezioro Świdno. Zaraz potem jest most, za którym skręcamy w lewo w polna drogę. Tuż przy moście znajduje się miejsce umożliwiające spławienie kajaków. Po kilkunastu minutach płynięcia dopływamy do granicy rezerwatu „Cisy nad Czerską Strugą” i mostu przy dawnym nadleśnictwie Twarożnica. Za mostem czeka nas przeprawa przez trzy bobrowe tamy i liczne kłody przegradzające nurt. Dno jest muliste, co dodatkowo utrudnia przenoszenie kajaków. Po drodze są też małe kładki przez które trzeba się przeprawiać. Tak docieramy do mostu koło wsi Łosiny. Od tego punktu koryto zostało oczyszczone z zarastającej roślinności. Płynie się przyjemnie pośród łąk i pól uprawnych. W ten sposób docieramy do Fojutowa. Tuż przed akweduktem, po lewej stronie mijamy ośrodek agroturystyczny (hotel, restauracja, grill). Przepływamy pod akweduktem i zanurzamy się w wąwóz otoczony gęstym lasem, gdzie kolejne pnie przewróconych, nadbrzeżnych drzew przegradzają nurt. Na szczęście często oparte o wysokie burty nadbrzeżnych skarp umożliwiają przepłyniecie pod sobą. Docieramy do drewnianego mostku koło wsi Gardki. Dalej most na szosie Woziwoda-Gutowiec i zostajemy otoczeni lasem olszowym. Za nim bagna i łąki, a potem już rozlewisko przed Lutomskim Nowym Młynem. Na końcu rozlewiska po prawej stronie drewniany pomost. Tu musimy przenieść kajaki przez drogę. Zaraz za budynkiem starego młyna wodnego, po prawej stronie dogodne miejsce do powrotu na rzekę. Dalej już tylko ok. 300 m i jesteśmy w nurtach Brdy. W ciągu godziny docieramy do Woziwody.

 

KAMIONKA

Kamionka to mała rzeczka płynąca na południe od Gostycyna. Proponowana trasa rozpoczyna się w m. Karczewo, a kończy w stanicy PTTK w Nogawicy nad Zalewem Koronowskim. Cała trasa ma 20,4 km i pokonać ją można w ok. 7 godzin.

Jadąc z Gostycyna w kierunku Wałdowa, przed m. Wielka Klonia docieramy do mostu koło starego młyna. Zejście do rzeki nie jest może zbyt wygodne, ale pod mostem można spławić kajak korzystając z uregulowanych przyczółków mostu. Wkrótce i tu powinna pojawić się wygodna przystań. Po kilkuset metrach napotykamy pierwsze pnie zwalonych drzew. Przez półtorej godziny przynajmniej cztery razy trzeba przenosić kajaki. Pozostałe kłody można przepłynąć w zależności od warunków: nad, pod lub obok. Nurt jest dość wartki a brzegi gęsto zarośnięte krzewami. Dno rzeki pokrywa piasek i żwir, ale brzegi są dość błotniste. Za to krajobraz jest przepiękny. Kilka metrów od brzegu rozpoczyna się pas drzew przechodzący w małe kompleksy leśne. Miejscami wysokie skarpy dodatkowo podkreślają dzikość krajobrazu i trudno uwierzyć, że kawałek dalej rozciągają się pola uprawne. Z pewnością można powiedzieć, że oglądamy prawdziwe uroczysko. Po dwóch godzinach docieramy do mostu drogowego w Gostycynie. Zaraz za nim przenioska na spiętrzeniu. Wygodne przejście z lewej strony. Potem mijamy most kolejowy. Za mostem rozwidlenie. Prosto płynie kanał dostarczający wodę do pobliskiej pstrągarni. Trzeba skręcić w lewo. Po minięciu rozwidlenia ponownie tama. Przejście z prawej strony. Płynąc dalej mijamy co chwilę odprowadzenia wody ze stawów hodowlanych. Lepiej zwrócić uwagę, żeby gwałtowny strumień z rury odprowadzającej wody z pstragarni nie wepchnął nas w nadbrzeżne pokrzywy. Potem rzeczka zmienia trochę swój charakter. Liczne bystrza i wystające głazy oraz strome skarpy sprawiają wrażenie, że płyniemy górskim potokiem. Ciągle napotykamy zwalone pnie, które nie zawsze da się ominąć. Płyniemy jakby w zielonym tunelu. Kiedy nurt zaczyna zwalniać i pojawia się więcej wolnej przestrzeni wokół nas to znak, że zbliżamy się do zalewu. Musimy pokonać jeszcze dwie duże pętle i meandrujący nurt rozszerza się na rozlewisko. Stanicy należy szukać po lewej stronie.

 

BIELSKA STRUGA

Długość szlaku wynosi 7 km, ale jest to jedna z najbardziej uciążliwych rzek do spływów kajakowych. Pokonanie całej trasy od plaży w miejscowości Biała lub przy moście we wsi do ujścia do Brdy, przy niskim stanie wody może zająć nawet 8 godzin.

Pierwsze kilometry są łatwe i nie wymagają większego wysiłku. Rzeczka jest płytka, ale dość szeroka żeby ominąć ewentualne przeszkody w postaci przewróconych drzew. Utrudnienia zaczynają się od zastawki przed stawami pstrągowymi w miejscowości Bielska Struga. Po przeniesieniu kajaków przez zastawkę trzeba nieustannie pokonywać piaszczyste lub żwirowe mielizny, a zwalone drzewa co kilka metrów zmuszają do przenoszenia kajaków. Rzeka, a właściwie potok płynie w jarze, koryto często usłane jest mniejszymi i większymi kamieniami tworzącymi niekiedy wartkie bystrza. Dokoła rozciąga się dziki krajobraz sprawiający wrażenie pierwotnej puszczy i oddalenia od cywilizacji o setki kilometrów. Tylko drewniane kładki wskazują, że niedaleko znajduję się domy i gospodarstwa. Ok. 500 m przed ujściem docieramy do betonowego mostu na drodze z Gołąbka do Woziwody koło Zielonki. Tu można spływ zakończyć, choć trudno znaleźć wygodne miejsce przy brzegu do przybicia i wyciągnięcia kajaków. Jednak po dopłynięciu do Brdy, już niedaleko znajduje się binduga w Gołąbku.

Trasę zdecydowanie można polecić dla koneserów. Najlepiej użyć jednoosobowych kajaków polietylenowych.

 

ZASADY BEZPIECZNEGO SPŁYWU

• Pływaj zawsze w kamizelce asekuracyjnej lub ratunkowej – przecież po coś produkują rozmiary dla dorosłych.
• Nigdy nie wsiadaj do kajaka po spożyciu alkoholu i nie pij alkoholu na wodzie – dbaj o bezpieczeństwo swoje i innych.
• Zawsze zabieraj ze sobą apteczkę i zapasowe ubranie w wodoszczelnym worku – nigdy nie wiadomo, kiedy może się to przydać Tobie lub komuś na szlaku.
• Sprawdź sprzęt na którym zamierzasz płynąć – przeciekający kajak lub pęknięte wiosło zawsze ujawnia się w najdalszym punkcie od najbliższego postoju.
• Przed wypłynięciem zapoznaj się z trasą spływu – dopasuj jej długość do możliwości wszystkich uczestników.
• Bądź uprzejmy i uczynny dla innych – może za chwilę to Ty będziesz potrzebował wsparcia.
• Po wywrotce ratuj w pierwszej kolejności ludzi – sprzęt i wyposażenie znajdziesz za chwilę na kolejnej przeszkodzie lub dalej na brzegu.
• Pływając w grupie dobrze mieć doświadczoną osobę za przewodnika i słuchać jej rad – lepiej uczyć się na cudzych błędach.
• Pływając rzeką zachowuj szyk – płyń w bezpiecznej odległości za kajakiem przed tobą, ale nie trać z oczu tych za sobą.
• Jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości lepiej zrezygnuj z płynięcia – zawsze możesz wrócić na wodę w bardziej sprzyjających okolicznościach.

Oczywiste jest dbanie szczególnie o bezpieczeństwo dzieci. Stosując się do powyższych zasad chronisz siebie i swoich podopiecznych.

 

Opis szlaku

Most drogowy powyżej jeziora Świdno lub w pobliżu rezerwatu „Cisy nad Czerską Strugą” – Łosiny – Fojutowo (pod akweduktem) – Lutomski Nowy Młyn (przeniesienie kajaków przez młyn) – wpływamy na Brdę (13 km)

Czytaj więcej

Opis szlaku

Ten szlak jest idealną wycieczką o bardzo urozmaiconym przebiegu na jeden dzień. Trzeba pamiętać, że latem nurt dość mocno zarasta roślinnością wodną.

Czytaj więcej

Opis szlaku

Długość szlaku wynosi 7 km, ale jest to najbardziej uciążliwa rzeka do spływów kajakowych na terenie Tucholskiego Parku Krajobrazowego. Pokonanie całej trasy od plaży w miejscowości Biała lub przy moście we wsi do ujścia do Brdy, przy niskim stanie wody może zająć nawet 8 godzin.

Czytaj więcej