Wychodzimy z Osia i idziemy szosą w kierunku Tlenia, szlakiem zielonym. Na skraju lasu szlak skręca w prawo i prowadzi drogą leśna przez las. Po przejściu odcinka drogi około 700 m dochodzimy do punktu 1 (patrz mapa). Znajdujemy się w otoczeniu boru sosnowego. Zwracamy uwagę na strukturę zbiorowiska leśnego. Jest to tzw. bór świeży rosnący na siedlisku ubogim.
To zbiorowisko leśne tworzą następujące warstwy: - warstwę drzew (a) - tworzy sosna zwyczajna z domieszką brzozy brodawkowatej; - warstwa podszytu (b) - to warstwa krzewiasta, którą głównie tworzą jałowiec pospolity i jarzębina oraz pojedynczo podrost brzozy brodawkowatej; - warstwa runa (c) - wykształcona z udziałem borówki czarnej, borówki brusznicy, śmiałka pogiętego, poziomki zwyczajnej, pszeńca zwyczajnego i wrzosu; - warstwa mszysto-porostowa (d) - utworzona jest z mchów: widłozębu i rokietu oraz pojedynczo z porostów: chrobotka leśnego i chrobotka reniferowego.
Po zapoznaniu się ze strukturą zbiorowiska leśnego -postarajmy się rozpoznać i zapamiętać występujące tu gatunki roślin.
Bór sosnowy, który nas otacza możemy sklasyfikować jako subkontynentalny bór świeży (Peucedano-Pinetum), wg klasyfikacji typologiczno-leśnej jest to bór świeży (Bś).
Z punktu 1 idziemy dalej ( wg trasy wyrysowanej na mapie) drogą leśną, zwracając uwagę na mijane zbiorowiska leśne, - ich wiek, strukturę warstwową, skład gatunkowy, jak również rośliny runa oraz zwierzęta żyjące w lesie, owady, ptaki i ssaki.
Po pewnym czasie droga skręca w lewo i dalej prowadzi skrajem malowniczego kompleksu łąk śródleśnych - głównie wilgotnych, jedynie przy lesie gdzieniegdzie wyniesionych i suchych (punkt 2).
Łąki i pastwiska swoje pochodzenie i trwanie zawdzięczają człowiekowi. Powstały niegdyś w miejscu dawnych lasów, najczęściej wilgotnych (olsów, łęgów i niskich grądów) po ich wykarczowaniu, niektóre natomiast w miejscu osuszonych torfowisk niskich. Warunkiem istnienia łąk i pastwisk jest systematyczne koszenie i wypasanie uniemożliwiające wzrost ewentualnych siewek drzew i krzewów. Nie koszona łąka może bowiem w naturalny sposób zarosnąć lasem.
Łąki są to zbiorowiska roślinne z dominacją traw. W zależności od kształtowania się warunków wilgotnościowych wykształcają się najczęściej dwa typy łąk, łąki wilgotne lub podmokle i łąki świeże.
Łąki wilgotne są to łąki ukwiecone, które dzięki ogromnemu bogactwu bylin o barwnych kwiatach stanowią interesujący składnik krajobrazu. Wczesną wiosną zakwita masowo rzeżucha łąkowa, nadająca łąkom białe zabarwienie. Nieco później łąki złocą się od jaskrów (zwłaszcza od jaskra ostrego), a następnie przybierają barwę różową od masowo kwitnącej firletki. W tym okresie kwitnie też kuklik zwisły, nadając łąkom brunatne zabarwienie. Przed sianokosami zakwita czarcikęs łąkowy i sierpik barwierski, rzadko chroniony storczyk plamisty i szerokolistny. Latem po sianokosach, szybko odrastają i zakwitają różne byliny, zwłaszcza baldaszkowe: dzięgiel leśny, kminek zwyczajny, olszewnik kminkolistny, marchew zwyczajna i inne.
Najpospolitszym zbiorowiskiem łąk wilgotnych jest zespół trzęślicy modrej - łąka trzęślicowa. Główną rolę odgrywają tu trawy małej wartości paszowej: trzęślica modra, kostrzewa owcza, śmiałek darniowy, bliźniczka psia trawka oraz turzyce: prosowata, pospolita, nibylisia.
Na obrzeżach łąk wilgotnych o niższym poziomie wód gruntowych, na glebach torfowych bogatszych w próchnicę rozwijają się łąki świeże. Podstawowym zbiorowiskiem tych łąk jest zespół wyczyńca łąkowego, czyli łąka wyczyńcowa.
Na łące wyczyńcowej z traw masowo występują: wyczyniec łąkowy, kłosówka wełnista, mietlica pospolita, kostrzewa czerwona i kostrzewa łąkowa oraz tymotka łąkowa i owsica omszona. Z ziół spotykamy ostrożeń warzywny, jaskier ostry i rozłogowy, krwiściąg lekarski, złocień właściwy, przetacznik ożankowy, babkę wąskolistną i groszek błotny.
Na łąkach obserwować możemy charakterystyczne dla tych terenów ptaki: czajki i bekasy kszyki. Jest to także teren łowców błotniaka stawowego, myszołowa i jastrzębia.
Kompleks łąk otacza około dziewięćdziesięcioletni bór świeży. W podszyciu występuje jałowiec, kruszyna pospolita, brzoza brodawkowata i podsadzany świerk zwyczajny. W runie dominują krzewinki - borówka czarna oraz mniej licznie borówka brusznica. Z roślin zielnych często spotkać tu można: siódmaczka leśnego, poziomkę zwyczajną, pszeńca zwyczajnego, kosmatkę orzęsioną, fiołka Rivina.
Trasa ścieżki dydaktycznej prowadzi dalej do punktu 3. Po przejściu około 1200 m, z lewej strony otwiera się widok na przesuszone bagno z uschniętym drzewostanem sosnowym. Masowo natomiast obsiewa się tu brzoza brodawkowata, tworząc gąszcz trudny do przebycia. Brzoza jest gatunkiem światłożądnym i jako pierwsza zasiedla miejsca otwarte (polany śródleśne, brzegi lasów itp.)
Z roślin zielnych spotykamy tu rośliny miejsc silnie wilgotnych: tojeść bukietową, przytulię bagienną, karbieńca pospolitego, wiechlinę błotną, trzecinnika lancetowatego, pokrzywę zwyczajną i inne.
Na obrzeżu bagna natomiast występuje wierzba szara, trzcinnik piaskowy, turzyca owłosiona, a na skraju lasu rośnie jarząb pospolity, pszeniec zwyczajny, wyka płotowa, śmiałek pogięty oraz różowo kwitnący, nieczęsto spotykany, groszek skrzydlasty. Przy drodze na skraju bagna rosną dwa okazałe, o rozłożystych koronach, dęby szypułkowe.
Zwróćmy uwagę na cechy systematyczne, odróżniające poszczególne gatunki dębów.
Z punktu 3 udajemy się drogą leśną w kierunku zachodnim zgodnie z wyznaczoną trasą ścieżki dydaktycznej. Dochodzimy do szlaku czerwonego i dalej idąc oznaczonym szlakiem w kierunku południowym osiągamy duży kompleks torfowisk - punkt 4.
Z lewej strony drogi rozpościera się widok na łąkę, na wiosnę barwnie ukwieconą. Kwitną tu wówczas - masowo jaskier ostry oraz inne zioła - firletka poszarpana, groszek łąkowy, przetacznik ożankowy, bluszczyk kurdybanek, dzwonek rozpierzchły, głowienka pospolita, pięciornik gęsi, babka wąskolistna. Z traw występują tu najczęściej: kłosówka wełnista, wiechlina łąkowa, kostrzewa łąkowa, owsica omszona, tomka wonna, wyczyniec łąkowy, rzadziej śmiałek pogięty.
Przy łące od strony południowej, spotykamy niewielkie laski olszowe, w których masowo występuje wiechlina zwyczajna i inne rośliny wilgotnych lasów, a mianowicie: kuklik zwisły, karbieniec pospolity, jaskier rozłogowy, fiołek błotny, bluszczyk kurdybanek, mięta polna, kostrzewa olbrzymia, pokrzywa zwyczajna i inne.
Wykształca się tu młodociane stadium łęgu olszowo-jesionowego (Circaeo-Alnetum).
Na brzegu lasu spotykamy pojedyncze krzewy berberysu zwyczajnego o żółtych kwiatach, zebranych w zwisie grona oraz o liściach na gałązkach przekształconych w 3-dzielne ciernie. Tutaj też w jednym miejscu występuje, rzadki i objęty ochroną gatunkową - wawrzynek wilczełyko. Wczesną wiosną przed rozwojem liści, gałązki wawrzynka obsypują się różowymi wonnymi kwiatami. Późnym latem dojrzewają czerwone owoce, podobne do owocu borówki brusznicy. Uwaga! Owoce wawrzynka są silnie trujące!!!
Z lewej strony drogi rozpościera się kompleks łąk, torfowisk niskich i przejściowych.
W brzeżnych partiach kompleksu torfowiskowego - tworzą się torfowiska niskie, które od przedwiośnia przez dłuższy okres czasu są zazwyczaj podtopione.
Porasta je roślinność szuwarowa, głównie płaty pałki szerokolistnej, trzcinnika prostego i różnych gatunków turzyc a zwłaszcza turzycy prosowej i turzycy obłej. Z innych roślin na uwagę zasługują: gwiazdnica błotna, tojeść bukietowa, siedmiopalecznik błotny, komonica błotna i rzadko występujący starzec bagienny.
W środkowych partiach kompleksu torfowisk rozwinęło się torfowisko mszarne, należące do grupy tzw. torfowisk przejściowych. Najbardziej interesująca jest centralna część torfowiska, gdzie wśród panujących mchów torfowców można spotkać rzadkie gatunki roślin - chronioną owadożerną rosiczkę okrągłolistną, przygiełkę białą, żurawinę błotną, turzycę siwą, fiołka błotnego, wierzbę rokitę i inne.
Trasa ścieżki dydaktycznej prowadzi dalej czerwonym szlakiem, wokół kompleksu łąkowo-torfowiskowego do punktu 5.
Znajdujemy się w otoczeniu około 50 letniego boru świeżego. W runie panują krzewinki - borówka czarna i borówka brusznica. Poza tym występuje tu jeszcze śmiałek pogięty, pszeniec zwyczajny, kosmatka orzęsiona, narecznica krótkoostna.
W warstwie mszystej dobrze wykształconej występują dwa gatunki - rokiet i widłoząb.
Z punktu 5 początkowo idziemy linią oddziałową 168/167, potem linią oddziałową 167/198 i następnie drogą leśna poprzez oddział 197 dochodzimy do punktu 6. Jesteśmy na granicy oddziału 197/196. W oddziale 197 założona jest 7 letnia uprawa, po usunięciu starego drzewostanu sosnowego mocno lukowatego. Uprawa założona jest przez posadzenie sadzonek sosny wyhodowanych w szkółce leśnej, na siedlisku boru suchego (Bs). Dlatego młody las składa się wyłącznie z sosny.
Warstwa runa jest bardzo uboga z charakterystycznymi gatunkami takimi jak - wrzos pospolity, kostrzewa owcza, borówka brusznica. W warstwie d - mchy są reprezentowane przez widłoząb mietlasty, rzadziej widłoząb falisty, porosty natomiast przez różne gatunki chrobotków, najczęściej chrobotek reniferowy i chrobotek leśny.
W oddziale 196 siedlisko jest nieco bogatsze - (Bśw) od poprzedniego. Jest to 65 letni bór świeży z dominacją w runie borówek oraz śmiałka pogiętego. Znacznie mniejsza rolę odgrywa wrzos zwyczajny i trzcinnik leśny.
Z punktu 6 idziemy dalej drogą leśną przez oddział 196, a następnie linią oddziałową 195/224 dochodzimy do ostatniego 7 punktu.
Znajdujemy się na skraju łąki śródleśnej, na której rosną następujące trawy: kostrzewa łąkowa, tymotka łąkowa, kupkówka pospolita, wiechlina zwyczajna, wiechlina łąkowa, owsica omszona, kłosówka wełnista. Jest to typ łąki świeżej, a trawy tu rosnące posiadają dużą wartość paszową.
Łąkę otacza 90 letni bór świeży z drzewostanem sosnowym w najwyższej warstwie drzew (a1). Wykształca się tu również druga warstwa drzew (a2), utworzona przez naturalnie odnawiający się świerk zwyczajny.
W runie dominuje borówka czarna i orlica pospolita. Poza tym często występują jeszcze: śmiałek pogięty, konwalia majowa, siódmaczek leśny, pszeniec zwyczajny, borówka brusznica, narecznica krótkoostna, kokoryczka wonna, wężymord niski.
Jest to typowo wykształcony subkontynentalny bór świeży (Peucedano-Pinetum).
Z punktu 7 dochodzimy do szlaku zielonego i następnie idąc szlakiem zielonym dochodzimy do Osia.