Co zagraża naszym lasom?
Las jest narażony na wiele czynników zakłócających jego prawidłowy rozwój i funkcjonowanie. Nie trzeba być leśnikiem, aby zauważyć, że większość naszych lasów choruje. Pozbawione igliwia sosny, pokryte hubami pnie, osłabiony przyrost, to objawy świadczące o tym, że drzewo „umiera stojąc”.
Czy zastanawialiście się dlaczego drzewa chorują?
Dlaczego las jest taki ważny?
Las to jedyne dzisiaj miejsce na Ziemi gdzie współczesny, żyjący w pośpiechu człowiek może na chwilę zwolnić tempo, odetchnąć i cieszyć się widokiem otaczającego go świata. Człowiek od najdawniejszych czasów instynktownie szuka kontaktu z przyrodą, gdyż na jej łonie czuje się bezpiecznie. Las to kryjówka, niezwykły gospodarz, który otwiera swoje wrota dla każdego gościa. Oferuje czyste, wolne od zanieczyszczeń powietrze, a zamiast miejskiego hałasu odgłosy natury – szum drzew i śpiew ptaków. Wyjątkowy mikroklimat jaki panuje w lesie sprawia, iż w skwarze letniego popołudnia człowiek pragnie odpocząć w cieniu rozłożystego drzewa oraz raczyć się zapachem ziół i bogatego w tlen powietrza. Las to skarbiec, producent tlenu, dostawca drewna i innych dóbr; przyjaciel, który daje to co najlepsze a w zamian oczekuje jedynie odpowiedniego traktowania.
PAMIĘTAJ!
Las może istnieć bez człowieka, ale człowiek bez lasu nie może.
Formy ochrony przyrody
Park narodowy - najwyższa forma ochrony, obszar powyżej 1000 ha, wyróżniający się wartościami przyrodniczymi, kulturowymi, społecznymi, i wychowawczymi.
Rezerwat przyrody - obszar, obejmujący zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym ekosystemy, określone gatunki roślin i zwierząt, elementy przyrody nieożywionej mających istotną wartość ze względów naukowych, przyrodniczych, kulturowych, bądź krajobrazowych.
Pomnik przyrody - pojedynczy twór przyrody ożywionej i nieożywionej lub jego skupienia, o szczególnej wartości kulturowej, historyczno - pamiątkowej i krajobrazowej np. źródła, aleje, głazy, drzewa, krzewy, stanowiska roślin chronionych.
Park krajobrazowy - obszar chroniony ze względu na wartości kulturowe, historyczne i przyrodnicze z zachowaną gospodarką podlegającą pewnym ograniczeniom.
Ochrona gatunkowa - gatunki rośli i zwierząt, objęte ochroną ze względu na niską liczebność, unikatowość, rzadkość.
Obszar chronionego krajobrazu - teren wyróżniający się krajobrazowo. Gospodarka poddana jest łagodniejszym obostrzeniom niż w parku krajobrazowym.
Użytek ekologiczny - pozostałość elementów mających znaczenie dla zachowania unikatowych typów środowisk i ich zasobów genowych, np. łąki, sady, bagna.
Gniazda ptaków
Wiosną, gdy natura budzi się do życia wśród ptaków obserwujemy niebywałe poruszenie. Dla większości gatunków rozpoczyna się bowiem pora lęgowa. Samce przywdziewają ozdobną szatę, intensywnie śpiewają, wykonują charakterystyczne tańce tzw. toki. Celem tych zachowań jest połączenie ptaków w pary oraz budowa gniazda, w którym będą złożone i wysiadywane jaja. Wybór miejsca oraz rodzaj materiału zależą od gatunku ptaka.
Jak należy się zachować czyli poradnik leśnego wędrownika
Jeśli lubisz stary las,
to nie żałuj czasu,
las nam się ukłonił w pas
chodź ze mną do lasu.
Patrz, brzozową furtę ma,
furta się otwiera.
Wiatr za furtą szumi, gra
gości sprasza teraz.
Jak rośnie las?
Las jest najdoskonalszą formą zbiorowiska roślinności. Jako wytwór natury może powstawać spontanicznie bez udziału człowieka. Wówczas jest to proces naturalny, lecz bardzo powolny w czasie. Pozbawione roślinności tereny zostają najpierw opanowane przez gatunki niższe, jak np. mchy i porosty, następnie przez rośliny zielone, a w końcowej fazie przez roślinność krzewiastą i drzewiastą. Ten długotrwały proces nazywany jest sukcesją ekologiczną. Podczas naturalnego powstawania lasu istotną rolę odgrywają tzw. gatunki pionierskie – brzoza i sosna, które jako pierwsze spośród drzew wkraczają na nowy teren.
Las – skarbiec człowieka
Bogactwa naturalne, które oferuje nam las, od wieków zaspokajały potrzeby ludzkości. Człowiek pierwotny w lesie znajdował pożywienie, lecznicze zioła, drewno na opał i schronienie przed wrogami.
Mijały lata i stulecia powstawały miasta, rozwinął się przemysł i medycyna. Dzisiaj mieszkamy w betonowych budowlach, żywimy się jedzeniem z supermarketów, a w razie choroby pomoże nam lekarz. Jednak las nie stracił nic ze swojej olbrzymiej wartości i atrakcyjności. Nadal przyciąga nas swoim dobrodziejstwem a człowiek stale czerpie z niego korzyści.
Leśne ptaki
Las dostarcza ptakom pokarmu, miejsca do gnieżdżenia i kryjówek. W zamian ptaki ozdabiają las swoimi barwnymi szatami i napełniają życiem, gdy rozbrzmiewa ich śpiew.
PTAKI ŚPIEWAJĄCE
Stanowią największą i najbardziej zróżnicowaną grupę ptaków leśnych. Zwykle są małej wielkości, ale za to bardzo ruchliwe i pracowite. Skutecznie tępią szkodliwe owady roślinożerne.
- Bogatka
- Śpiewak
- Kowalik
- Kos
Poradnik grzybiarza
Jesienią tradycyjnie wybieramy się do lasu na grzybobranie. Spodziewamy się koszyka pełnego koźlarzy, podgrzybków, a przede wszystkim wymarzonych prawdziwków. Aby tak się stało, warto przypomnieć sobie kilka ważnych informacji.
JADALNE
- Borowik szlachetny
- Podgrzybek brunatny
- Koźlarz babka
- Maślak zwyczajny
- Mleczaj rydz
- Pieprznik jadalny
Sprzymierzeńcy lasu
Las to królestwo, w którym mieszka olbrzymia ilość zwierząt. Znajdują tu dogodne warunki życia, pokarm i schronienie. Różnią się wielkością, barwą, sposobami zachowania. Wśród domowników możemy wyróżnić takie zwierzęta, które są dla lasu szkodliwe jak i te, których działalność jest bardzo pożyteczna.
SSAKI
Podstawowym sposobem żerowania dzika jest rycie, czyli buchtowanie.
W skład diety dzika wchodzą larwy i poczwarki owadów szkodników, bytujące w glebie. Szukając żeru dzik miesza ściółkę leśną z glebą, przyspieszając rozkład butwiejących liści oraz proces tworzenia próchnicy.
Tajemnice, które kryje stary las
Wędrując przez leśne knieje, wśród wysokich sosen i okazałych dębów, zapewne nie raz zauważyliście na swojej drodze przewrócony i spróchniały pień drzewa.
Jaką tajemnicę kryje w sobie?
Próchniczak czarniawy
Hubiak pospolity
Wrośniak różnobarwny
Rohatyniec nosorożec
Warstwowa budowa lasu
Las to miejsce, gdzie żyje obok siebie wiele gatunków roślin i zwierząt. Roślinność układa się w charakterystyczne warstwy, a każda z nich zamieszkiwana jest przez określoną grupę zwierząt, które znajdują tu odpowiednie warunki do życia.
KORONY DRZEW
| Świerk pospolity Brzoza brodawkowata Dąb bezszypułkowy Buk zwyczajny Sosna pospolita |
Sójka Puszczyk Kuna leśna Wiewiórka |
Wędrówki ptaków
Stadem krążą już bociany Ponad wsią rodzinną, Bo im tutaj zimno. Słychać klekot ich żałosny: „Strach nam srogiej zimy! Do widzenia aż do wiosny, Wcześniej nie wrócimy!” W. Broniewski
MIGRACJE – WĘDRÓWKI – regularne, dalekie, związane z porami roku przemieszczanie się ptaków niektórych gatunków np. bocian, żuraw, jaskółka, itp.
Ptaki wędrowne zdradzają niezwykłą zdolność orientacji; bocian, który jesienią odleciał do Afryki jest w stanie wiosną trafić w to samo miejsce, z którego wyruszył. Najdalsze wędrówki pokonują ptaki europejskie zimujące we wnętrzu Afryki lub południowej Azji. Krótkodystansowe migracje odbywają ptaki zimujące na południu Europy. Informacje o trasie wędrówki mają zakodowane genetycznie, orientują się względem położenia słońca i gwiazd. Wędrówka jesienna należy do długich, bowiem ptaki przerywają ją często na odpoczynek i żerowanie. Wiosenna podróż natomiast jest krótsza, gdyż ptaki śpieszą się na lęgowiska.
Nadeszła zima Wiele gatunków ptaków postanowiło zimą pozostać na własnym terytorium. W lasach, ogrodach i parkach otaczających nasze domostwa nie raz pojawiają się wygłodniałe i zmarznięte ptaszęta. POMÓŻ NAM PRZETRWAĆ ZIMĘ. Budując karmniki i wykładając w nich karmę uratujemy wiele ptasich istnień. Zimą, gdy nasze rodzime ptaki odleciały do ciepłych krajów, ich miejsce zajęły osobniki zza wschodniej i północnej granicy. Zimowi goście, którzy przybyli w poszukiwaniu pokarmu (jemiołuszki, gile), również oczekują naszej pomocy.
Wiewiórka pospolita
Zamieszkuję lasy i miejskie parki. Jestem aktywna głównie w dzień, gdyż nocą odpoczywam. Z niebywałą zręcznością potrafię wspinać się po drzewach i skakać po ziemi. Jestem wielką łakomczuchą. Najbardziej smakują mi nasiona drzew, a zwłaszcza iglastych, dlatego też przyłapałeś mnie z szyszką w łapkach. Chętnie zbieram grzyby, których nadmiar suszę na gałązkach. Nie pogardzę ptasim jajem i pisklakiem. Jesienią gromadzę zapasy orzeszków, nasion i żołędzi, które chowam w rozmaitych kryjówkach. Zimą nie zawsze udaje mi się znaleźć wszystkie smakołyki.
JEŚLI CHCESZ MI POMÓC TO PRZYCHODZĄC DO LASU LUB PARKU ZIMĄ – PRZYNIEŚ DLA MNIE ORZESZKI !
Łatwo rozpoznasz moją obecność po śladach, które zostawiam na śniegu. Potrafię sama zbudować mieszkanie. Jest to gniazdo kulistego kształtu, uplecione z gałęzi i traw, umieszczone wysoko w konarach starych drzew. Schronienie znajduje również w obszernych dziuplach lub opuszczonych gniazdach dużych ptaków. Nie zapadam w sen zimowy, ale w czasie złej pogody rzadko opuszczam gniazdo. Wychodzę jedynie w poszukiwaniu pokarmu ukrytego w spiżarni.
„ZBIERA GRZYBY I ORZECHY, SZUKA POD SOSNAMI SZYSZEK. ZALŚNI W SŁOŃCU RUDY OGON, GAŁĄŹ SIĘ KOŁYSZE”.
Życie leśnych mrówek
My, leśne mrówki jesteśmy owadami społecznymi tzn. nasza wielka rodzina składa się z królowej, samców i robotnic.
KRÓLOWA – najważniejsza mrówka wśród nas. To ona rozpoczęła budowę gniazda i dzięki niej istnieje nasz ród.
ROBOTNICE (bezpłodne samice) – pracują bardzo ciężko przy budowie mrowiska.
POZOSTAŁE – piastunki, opiekują się jajami złożonymi przez królową.