Celem projektu jest podniesienie świadomości ekologicznej w pierwszej kolejności młodzieży szkól podstawowych i gimnazjalnych uczniów z szkół leżących na terenie parku i jego otuliny poprzez kontakt z gatunkami i siedliskami roślin i zwierząt chronionych przepisami krajowymi i wspólnotowymi. Zadanie to mamy zamiar realizować poprzez aktywne zajęcia terenowe realizowane w środowisku i sąsiedztwie chronionych zasobów w taki sposób aby pokazywać i edukować bez szkody dla nich. Wykorzystanie do tych celów łodzi wycieczkowej zaopatrzonej w sprzęt do podglądania natury – lornetki, lunety, wraz z pracownikiem przekazującym informacje pozwala na efektywną pracę z uczniami, którzy mogąc zobaczyć wszystko to co jest przedmiotem prelekcji i pogadanki bardziej identyfikują się z poznanymi siedliskami i zwierzętami, a przede wszystkim zaczynają się identyfikować z tak unikatowym i cennym przyrodniczo terenem na którym mieszkają. Tak wykreowane postawy przenoszą do swoich domów, rodzin, czy też grup koleżeńskich. Wypracowanie współodpowiedzialności za nasze wspólne dziedzictwo u jak najmłodszych odbiorców rokuje olbrzymie szanse na to, że już jako dorosłe osoby będą umiały korzystać z tych terenów w sposób zrównoważony i pełen szacunku dla natury. Poszerzenie oferty dydaktycznej parku o łódź pozwoli więc edukować poprzez kontakt z przyrodą, a nie tylko za pomocą suchych faktów.
Niejednokrotnie szkody wyrządzane przyrodzie to efekt braku wiedzy na temat wagi danego miejsca w łańcuchu form ochrony przyrody w skali kraju czy też wspólnoty. Ustawienie tablic informacyjnych zarówno na terenach leśnych czy też na terenie Zalewu Żurskiego pomoże wskazywać zarówno mieszkańcom jak i licznie odwiedzającym ten obszar turystom zarówno z regionu jak i z całego kraj, a ostatnio również coraz częściej z zagranicy te elementy przyrody czy też krajobrazu które zadecydowały o utworzeniu parku krajobrazowego, rezerwatów, użytków ekologicznych, pomników przyrody Projekt będzie realizowany w 100% na obszarze NATURA 2000 – obszar ten jest częścią największej ostoi w kraju - obejmująca niemal cały kompleks leśny Borów Tucholskich, na który składa się mozaika siedlisk leśnych (głównie borowych), terenów otwartych oraz jezior i dolin rzecznych. Jest to najważniejsza ostoja lęgowa w Polsce dla gągoła, nurogęsi, żurawia, zimorodka i lelka. Teren ten jest również istotny dla szeregu cennych ptaków leśnych i wodnych. Zachodnia część ostoi pełni ważną rolę dla migrujących żurawi oraz zimujących łabędzi krzykliwych. Skierowanie edukacji na trasę wodną wzdłuż rozstawionych tablic pozwoli na utrzymanie istniejących warunków siedliskowych poprzez skierowanie ruchu turystycznego i edukacyjnego w strefę w której przebywanie nie jest szkodliwe dla gniazdujących tam gatunków ptactwa wodno-błotnego i drapieżników. Tak przygotowana baza pozwoli na realizacje projektów z zakresu ochrony siedlisk przyrodniczych i zachowania różnorodności gatunkowej, przygotowanie pakietów edukacyjnych oraz prowadzenie szkoleń dla nauczycieli. Projekt jest przygotowywany tak, aby uzupełniać się z działaniami przewidzianymi do realizacji w działaniu 2.6 RPO województwa kujawsko-pomorskiego „Szlaki turystyczne 'Na tropach II RP – przyrodnicze i historyczne ślady okresu międzywojennego na terenie WPK' ”. Wykonanie małej infrastruktury turystycznej w postaci ław drewnianych z zadaszeniem wzdłuż tras przy których będą posadowione tablice informacyjne ma na celu zachęcenie turystów przebywających na terenie Parku do poruszania się proponowanymi ciągami turystycznymi co ma na celu rozładownie ruchu turystycznego który na dzień dzisiejszy skupiony jest wokół miejscowości Tleń. Równomierne rozłożenie ruchu turystycznego korzystnie wpłynie na wzrost stabilności populacji gatunków chronionych przepisami wspólnotowymi i krajowymi.
W ramach projektu nastąpi zakup i zamontowanie środków trwałych służących edukacji ekologicznej. Samorząd Województwa Kujawsko-Pomorskiego planuje:
1) Ustawienie tablic informacyjnych na terenie zalewu (10 sztuk)
Tablice ustawione w nurcie wody skierowane do wycieczek edukacyjnych, na zakupionym tramwaju wodnym – mają na celu przybliżyć unikalne walory fauny i flory oraz historię powstania zalewu.
Proponowana tematyka tablic:
- Bóbr Europejski (Castor fiber)
- Zimorodek (Alcedo atthis) – stan badań na terenie WPK
- Tracz nurogęś (Mergus merganser) i gągoł (Bucephala clangula)
- Flora Zalewu Żurskiego
- Ichtiofauna
- Awifauna Zalewu Żurskiego
- Mapa batymetryczna zalewu
- Rezerwat „Jezioro Ciche”
- Elektrownia wodna Żur
- prof. Alfons Hoffmann
2) Ustawienie tablic edukacyjnych na obszarach leśnych (20 sztuk)
Tablice ustawione wzdłuż brzegu zalewu na terenie Nadleśnictwa Trzebciny – mają na celu przybliżyć wycieczkom szkolnym, zarówno pieszym jak i rowerowym, unikalne walory fauny i flory oraz historię okolic Zalewu Żurskiego.
Proponowana tematyka tablic:
- Rezerwat „Jezioro Ciche”
- Pomniki przyrody
- Gospodarka łowiecka
- Gospodarka leśna
- Bielik (Haliaeetus albicilla)
- Kania ruda (Milvus milvus) i kania czarna (Milvus migrans)
- „Promenada Hoffmanna”
- Rola WPK w sieci form ochrony przyrody województwa kujawsko-pomorskiego
- Ekosystemy wodno-błotne
- Szkółka leśna
- Samotnik (Tringa ochropus)
- Ogólna charakterystyka WPK
- Wda – opis rzeki i jej dopływów na terenie WPK
- Elektrownia wodna Żur
- NATURA 2000
- Rezerwat biosfery „Bory Tucholskie”
- Wydra europejska (Lutra lutra)
- Grąd zboczowy
- Jarząb brekinia (Sorbus torminalis)
- Cis pospolity (Taxus baccata L.)
3) Ustawienie tablic granficznych (mapa i ogólne informacje przyrodniczo-krajobrazowe (15 sztuk)
4) Zakup łodzi wraz z osprzętem (lunety, noktowizor, silniki)
Łódź będzie przeznaczona do realizacji działań dydaktycznych, umożliwi pokazywanie licznych gatunków awifauny Zalewu Żurskiego ze szczególnym uwzględnieniem gatunków ujętych w tzw. dyrektywie ptasiej NATURA 2000
5) Wykonanie ław drewnianych
Wykonanie małej infrastruktury turystycznej w postaci ław drewnianych z zadaszeniem wzdłuż tras przy których będą posadowione tablice informacyjne ma na celu zachęcenie turystów przebywających na terenie Parku do poruszania się proponowanymi ciągami turystycznymi co ma na celu rozładownie ruchu turystycznego który na dzień dzisiejszy skupiony jest wokół miejscowości Tleń.
6) Zakup sprzętu audiowizualnego (laptop, projektor multimedialny, ekran, aparat cyfrowy)
Sprzęt do wykorzystania podczas prelekcji w szkołach z terenu parku i okolicy – około 3 000 uczniów szkół podstawowych i gimnazjów
Jak wspomniano wcześniej projekt jest zlokalizowany na obszarze Natura 2000 obszar ujęty w ramach dyrektywy ptasiej (obszar PLB026), Parku Krajobrazowego, Rezerwatu Przyrody „Jezioro Ciche” oraz Rezerwatu Biosfery „Bory Tucholskie” co pokazuje jak wysoka jest ranga przyrodnicza obszarów objętych projektem. Mnogość gatunków zarówno roślin jak i zwierząt – zwłaszcza ptaków ujętych w Dyrektywie ptasiej UE, wskazuje na celowość wykorzystania tego miejsca jako wzorcowego do prowadzenia edukacji ekologicznej. Wybór Projektu do realizacji był konsekwencją dokonanej analizy wariantowej Inwestycji. Przy założeniu realizacji Projektu odrzucono wariant sytuujący Inwestycję w innej lokalizacji, gdyż za zasadne uznano wykorzystanie posiadanej infrastruktury. Zakup działki i budowa lub budowa od podstawa na gruncie własnym byłby bardzo kosztowna. Jak wykazno to w Studium Wykonalnosci przy zastosowaniu metody DGC wybrany wariant jest najbardziej optymalny ze wzgledów ekonomicznych, realizując jednoczenie wyznaczone cele.
Produktami projektu bedą:
- Liczba doposażonych centrów edukacji ekologicznej - 1 szt.
- Liczba wybudowanych ścieżek dydaktycznych, punktów, wież widokowych, tablic informacyjnych - 45 sztuk
- Liczba wybudowanych/przebudowanych innych obiektów służących celom ochrony przyrody - 6 sztuk
