Rezerwat ten powstał ze względu na wysokie walory krajobrazowe, liczne źródła i dobrze zachowany fragment starego drzewostanu liściastego. Jego prawie połowa znajduje się w granicach obszaru Natura 2000 Solecka Dolina Wisły (PLH040003). Nazwa rezerwatu pochodzi od eksploatacji źródła zasobnego w wodę alkaliczną, do dziś zwanego „Źródłem Marii”.

Celem ochrony w rezerwacie jest zachowanie ze względów przyrodniczych, naukowych i dydaktycznych cennych zbiorowisk leśnych grądowych i łęgowych. Flora rezerwatu na przestrzeni kilkudziesięciu lat uległa zmianom. Nie występują już gatunki ciepłolubne, odnotowano natomiast nowe taksony, np. śnieżyczkę przebiśnieg (Galanthus nivalis), łuskiewnika różowego (Lathraea squamaria) oraz cebulicę dwulistną (Scilla bifolia). W południowej części rezerwatu pojawiły się dwa gatunki rzęs: rzęsa drobna (Lemna minor) i rzęsa trójrowkowa (L. trisulca), oraz przetacznik bobownik (Veronica anagallis-aquatica). Do nowo wykazywanych drzew należą: jabłoń domowa (Malus domestica), topola biała (Populus alba), grusza pospolita (Pyrus communis) oraz wierzba krucha (Salix fragilis).

Dominującym typem zbiorowiska leśnego w rezerwacie jest grąd. Dodatkowo występuje łęg jesionowo-olszowy. W wyniku obniżania się poziomu wód gruntowych następuje jednak zmniejszanie się jego powierzchni. Na obrzeżach rezerwatu rośnie monokultura sosnowa. Dużym zagrożeniem dla zbiorowisk rezerwatu są gatunki obcego pochodzenia, np. dąb czerwony (Quercus rubra), jak również robinia akacjowa (Robinia pseudoacacia), śnieguliczka biała (Symphoricarpos albus), klon jesionolistny (Acer negundo) czy kasztanowiec zwyczajny (Aesculus hippocastanum), które w wyniku antropopresji wkraczają do rezerwatu.

W rezerwacie występuje również wiele grzybów. Wśród nich wyjątkowy, rosnący na buku błyskoporek podkorowy (Inonotus obliquus). Do innych ciekawych gatunków możemy zaliczyć: smardza jadalnego (Morchella esculenta), czubajkę gwiaździstą (Macrolepiota konradii), lakówkę ametystową (Laccaria amethystina), przybówkę różową (Mycena rosea), pięknoroga szydłowatego (Calocera cornea)  i żylaka promienistego (Phlebia radiata).

Rezerwat „Las Mariański” jest udostępniony do celów edukacyjnych i turystyczny wyłącznie do ruchu pieszego, drogą leśną prowadzącą wzdłuż rezerwatu na krawędzi zbocza. Udostępniona droga jest częścią żółtego szlaku turystycznego „Rezerwatów Chełmińskich”.

Rodzaj rezerwatu leśny
Data uznania 20.08.1958 r.
Powierzchnia  31,78 ha
Położenie administracyjne gmina Dąbrowa Chełmińska, powiat bydgoski, województwo kujawsko-pomorskie
Podstawa prawna Zarządzenie Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 23 lipca 1958 r. w sprawie uznania za rezerwat przyrody
Cel ochrony Zachowanie zbiorowisk leśnych: grądowych i łęgowych