Czynna ochrona rybitw rzecznych

Dolina Dolnej Wisły jest ostoją ptasią o randze krajowej i europejskiej. Ptaki wykorzystują ją w okresie lęgowym, jako miejsce wylęgu i wychowu piskląt, w okresie przelotów jesiennych i wiosennych jako ważny szlak migracyjny i miejsce odpoczynku a także w miesiącach zimowych jako zimowisko. Spowodowane jest to przede wszystkim różnorodnością występujących tu siedlisk, spośród których do najcenniejszych należą piaszczyste wyspy i ławice tworzące się w korycie rzeki. Charakteryzują się one dużą dynamiką a na ich występowanie i zmienność wpływają zarówno czynniki naturalne (wahania poziomu wód, działalność akumulacyjna i erozyjna rzeki) jak i antropogeniczne (regulacja rzeki, a w szczególności działalność stopnia wodnego we Włocławku). Ze względu na zmniejszającą się liczbę siedlisk, gatunki związane bezpośrednio z korytem rzeki należą w większości do gatunków zagrożonych w skali kraju jak i Europy. Największym zagrożeniem dla piaszczystych łach dolnej Wisły i gniazdujących tam ptaków, są ponadnormatywne zrzuty wody z elektrowni wodnej we Włocławku, które odbywają się również w okresie wiosenno-letnim, powodując niejednokrotnie bardzo duże straty w lęgach.

W ramach czynnej ochrony gatunków zagrożonych, związanych z piaszczystymi wyspami na Wiśle, jesienią 1999 roku Towarzystwo Przyjaciół Dolnej Wisły (TPDW) wykupiło i wyremontowało barkę o wyporności 25 ton, służącą jako sztuczna wyspa rozrodcza dla tych ptaków. Barka została zakotwiczona na Wiśle wiosną 2000 r. i w krótkim okresie została zasiedlona przez pierwsze pary rybitwy rzecznej. Od tamtej pory rokrocznie do lęgów przystępuje tu kilkadziesiąt do stu kilkudziesięciu par rybitwy rzecznej. Barka znajduje się pod nadzorem z lądu. Obiekt jest pod stałym monitoringiem przyrodniczym prowadzonym przez pracowników Zespołu Parków Krajobrazowych Chełmińskiego i Nadwiślańskiego.

Zestawienie gniazd na sztucznej wyspie rozrodczej „Rybitwa” koło Bydgoszczy

  Rybitwa rzeczna
(Sterna hirundo)
Mewa Śmieszka
(Larus ridibubdus)
Kaczka krzyżówka
(Anas platyrhynchos)
2000 65 0 0
2001 89 1 0
2002 58 + 96* 3 + 4* 1
2003 >110 4 0
2004 137 11 1
2005 >120 8 0
2006 108 22 0
2007 >80 10 1
2008 54 51 0
2009 56 + 23* 69 + 4* 1
2010 0** 0** 0**
2011 69 17 0
razem >1065 >204 4

* oznacza liczbę gniazd z lęgów powtarzanych
** ze względu na 4-krotną wysoką wodę barka nie została wystawiona