Ośrodek Dydaktyczno-Muzealny ZPKnDW
Kontakt / zwiedzanie
602426427, 602427428
w godz. 10.00 - 14.00 / od środy do soboty
Ośrodek Dydaktyczno-Muzealny Zespołu Parków znajduje się w Chrystkowie koło Gruczna, w zabytkowej chacie z 1791 roku. Dom i budynki inwentarskie usytuowane są na naturalnych i sztucznie usypanych wzniesieniach (tremplach). To jeden z ostatnich w Dolinie Dolnej Wisły dość dobrze zachowany obiekt, pozostałość po holenderskich osadnikach (menonitach) sprowadzonych do Polski w dobie reformacji. Obiekt stanowi przykład formy architektonicznej doskonale przystosowanej do żywiołu powodzi. Obszerny dom kryty strzechą trzcinową, posiada podcień wsparty na pięciu słupach, wykorzystywany kiedyś jako spichlerz i umożliwiający wjazd wozu z workami zboża, które do wnętrza wciągano przez otwór znajdujący się w pułapie. Obecnie gromadzone są tu eksponaty muzealne związane z codziennym życiem rolników i rybaków. Zachowała się zrębowa konstrukcja budynku z kompletem zabytkowej stolarki okiennej i drzwiowej, komin "butelkowy", płyciny drewniane i przepierzenia z imponującej szerokości desek, świadczące o nieosiągalnym już w naszych czasach budulcu. Dom zbudowany został z sosnowych bali łączonych w narożach na jaskółczy ogon. Dominujący dach, którego wysokość jest prawie trzykrotną wielokrotnością ścian kryje miejsce na pomieszczenia mieszkalne i gospodarcze. W 1992 r. chata wpisana została do centralnego rejestru zabytków.
Każdy turysta zadziwiony będzie niecodziennym widokiem rzadko dziś spotykanego obiektu architektury ludowej. Konstrukcja i zdobnictwo przejawiające się w stylowym opracowaniu szczegółów, zwłaszcza podcienia oraz stolarki okiennej i drzwiowej, są świadectwem niezwykłych umiejętności cieśli, którzy zbudowali tę chatę na rzucie prostokąta o wymiarach 21m i 11m. Drewniana chata w Chrystkowie była centrum dużego gospodarstwa, na terenie którego znajdowało się kiedyś wiele innych budynków gospodarczych. Były to: murowana obora, stajnia, chlewnia i wozownia pod jednym dachem oraz drewniana stodoła i murowane z cegieł: kuźnia, owczarnia i piwnice. W istniejącym do dziś budynku inwentarskim, znajdującym się naprzeciw chaty, zobaczyć można system równi pochyłych umożliwiających kiedyś przeprowadzanie zwierząt na poddasze podczas powodzi. Tu czekały na ustąpienie wód.
Wykupienie obiektu w 1996 r. przez Dyrekcję Zespołu Parków Krajobrazowych nad Dolną Wisłą, pozwoliło na rozpoczęcie prac konserwatorsko - remontowych np. zmianę całej strzechy, odtwarzanie witrażowych okien oraz utworzenie Ośrodka Dydaktyczno - Muzealnego ZPKnDW w oparciu o całą zagrodę, która jest również miejscem realizacji projektów m. in.
- ratowania odmian roślin użytkowych w miejscu ich pierwotnego występowania ("in situ").
- zakładania kolekcji śliw uprawianych w dolinie Wisły
- chów starych ras zwierząt gospodarskich np. owcy wrzosówki,
- odtworzenia przechowalni i suszarni owoców,
- przywracania tradycji wyrobu "Świeckich powideł", które w 2000 roku uznane zostały za najlepszy regionalny przetwór roślinny w kraju.
Dodatkowo korzystne położenie (35 km od Bydgoszczy i 15 km od Świecia) oraz skupienie wielu różnorodnych elementów w jednym miejscu tworzy doskonałą bazę edukacyjną i atrakcję turystyczną odwiedzaną przez coraz większą rzeszę turystów.