Jarzębatka Sylvia nisoria – największa lęgowa pokrzewka w Polsce, fot. Erazm Tylko
Rezerwat przyrody "Jezioro Rakutowskie"
Położony niedaleko Włocławka rezerwat przyrody "Jezioro Rakutowskie", wraz z otaczającymi go terenami, stanowią niezwykle cenną w skali kraju ostoję dla rozmaitych gatunków ptaków. Ze względu na zmienny poziom lustra wody i zróżnicowanie siedlisk, okoliczne obszary stwarzają dogodne warunki do odbywania lęgów, jak również stanowią atrakcyjne miejsce przystankowe dla wielu gatunków w trakcie ich wędrówki. Jezioro otaczają łozowiska, łąki zmiennowilgotne, trzcinowiska oraz leśne zbiorowiska borowe, rosnące na pobliskich wydmach nad Wisłą. Przyległy rezerwat leśny, "Olszyny Rakutowskie", w którym chronione są cenne starodrzewia olchowe, jest kolejnym atrakcyjnym miejscem lęgowym dla wielu przedstawicieli awifauny.
Zarówno samo jezioro, jak i sąsiadujące olszyny, chronione jako rezerwaty przyrody, razem wchodzą w skład Obszaru Specjanej Ochrony Ptaków PLB040001 "Błota Rakutowskie" oraz Gostynińsko -Włocławskiego Parku Krajobrazowego (GWPK).
SOP Rakutowskie – kim jesteśmy?
Stacja Obrączkowania Ptaków "Rakutowskie" prowadzona jest formalnie przez Sekcję Ornitologiczną Koła Przyrodników Studentów Uniwersytetu Jagielońskiego(KPStUJ). Nad organizacją prac stacji, obejmujących merytoryczne i logistyczne przygotowanie obozu ornitologicznego, czuwa zespół organizacyjny, złożony w większości z byłych lub obecnych studentów tejże uczelni. Współpracujemy ściśle z GWPK, którego pracownicy chętnie służą nam pomocą w trakcie trwania obozu.
Pomysł prowadzenia badań migracji ptaków na śródądziu zrodził się, kiedy to grupka zapalonych, lokalnych ornitologów rozpoczęła swoje działania we współpracy z Włocławskim Centrum Edukacji Ekologicznej. Następnie, za sprawą kilku osób, zrzeszonych zarówno we wspomnianej grupie, jak i samym Kole Przyrodników, Sekcja Ornitologiczna KPStUJ kontynuowała prace w kolejnych latach, przejmując na siebie ciężar organizacji obozu nad Jeziorem Rakutowskim. Pierwsza edycja miała miejsce w 2007 roku. Przez kolejne dwa lata prace odbywały się jedynie w krótkim okresie, od lipca do połowy września, natomiast od 2010 roku prowadzone są regularne badania, obejmujące niemal cały okres jesiennego przelotu, od końca lipca do początku listopada. Nasza stacja, obok pięciu innych w kraju, od 2013 roku tworzy Krajową Sieć Stacji Obrączkowania Ptaków (KSSOP). Skupia ona obozy ornitologiczne w całej Polsce pod wspólnym szyldem zbierania, gromadzenia oraz opracowywania danych naukowych, dotyczących ptasich wędrówek.
Bączek Ixobrychus minutus – najmniejszy gatunek czapli odławiany sporadycznie na naszej stacji, fot. Jakub Hasny
Obrączkowanie stanowi sprawdzoną od ponad 100 lat metodę, dzięki której możliwe staje się dokładne poznanie wielu aspektów ptasiej biologii. Dzięki indywidualnemu znakowaniu oraz możliwości powtórnego schwytania badanych osobników, poznajemy trasy ich wędrówek, miejsca zimowania i odpoczynku oraz ich przeżywalność. Określając pewne cechy, takie jak stopień otłuszczenia, możemy się dowiedzieć więcej o kondycji danego osobnika, w odpowiedzi na zmiany warunków środowiskowych. Ponadto, dzięki powtórnemu stwierdzeniu danego ptaka staje się możliwe określenie stopnia zaawansowania pierzenia u poszczególnych osobników oraz porównanie strategii pierzenia różnych gatunków. Wreszcie, dzięki dokładnym pomiarom biometrycznym, możemy dowiedzieć się czegoś więcej o zmienności wewnątrzpopulacyjnej czy też różnicach morfologicznych między ptakami dorosłymi a młodymi, jak również pomiędzy samcami a samicami.
Obóz działa obecnie na północnym brzegu jeziora, w sąsiedztwie miejscowości Krzewent. W początkowym okresie badań, ptaki były odławiane w sieci ornitologiczne, przeznaczone dla ptaków wróblowych, jak również w pułapki tunelowe, przystosowane do chwytania siewkowców.
Jak wygląda dzień na obozie?
Nocujemy tradycyjnie, jak przystało na warunki obozowe – w namiotach. Do dyspozycji jest kuchnia polowa (gotujemy głównie na ognisku, ewentualnie na kuchence gazowej). Kąpiemy się w jeziorze Lubiechowskim (ok. 500 m), w obozie jest ręczna pompa, którą można pobierać wodę gruntową do mycia. Mamy panel solarny wraz z akumulatorem, więc istnieje możliwość doładowania telefonów. W okresie chłodnym główny namiot ogrzewamy piecykiem.
Naszą tradycją są wieczorne ogniska, przy pięknym, niemal nieskażonym sztucznym światłem niebie. Przyjeżdżają do nas ludzie z całej Polski, a my jesteśmy otwarci na każdego, kto chciałby się czegoś dowiedzieć o ptakach, albo po prostu kocha przyrodę i aktywny wypoczynek.
Żurawie Grus grus – na jeziorze regularnie monitorujemy ich noclegowisko, fot. Igor Socha
Jak do nas trafić?
Nasza stacja znajduje się ok. 20 km od Włocławka, na terenie gminy Kowal, w miejscowości Krzewent na połnocno-wschodnim krańcu Jeziora Rakutowskiego.
Wszelkie aktualne informacje o obozie oraz sposobach zgłaszania się można znaleźć na naszym blogu: http://rakutowskie.blogspot.com/p/o-nas.html
W roku 2021 nastąpiła zmiana lokalizacji obozu!
Obecna lokalizacja to: 52°32'19.2"N, 19°15'2.8"E(czerwony trójkąt na mapie).
Lokalizacja obozu ornitologicznego
