Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego w Górznie pochodzi z przełomu XVIII i XIX wieku. Związany był z działalnością zakonu bożogrobców tzw. miechowitów. Jest jeden z najstarszych i najpiękniejszych zabytków tego regionu. Parafię w Górznie założył w 1325 roku biskup płocki Florian. Jeszcze w 1385 roku kościół położony był poza miastem. W 1443 roku spłonął w wielkim pożarze wyniku najazdów krzyżackich. Został odbudowany w poprzednim miejscu, ponieważ w mieście nie udało się wznieść nowego budynku. Po 1605 roku pełnił funkcję kościoła parafialnego. W czasie walk polsko-szwedzkich (1626-1629) Szwedzi zajęli Górzno, dokonując pogromu mieszkańców i paląc zabudowania miejskie, w tym zamek biskupi i kościół parafialny.

Czytaj więcej

Grodzisko w Radoszkach to pozostałość po późnośredniowiecznym gródku rycerskim, który funkcjonował tutaj na przełomie XIV i XV wieku. Leży na niewielkim cyplowatym wyniesieniu wcinającym się w podmokłe łąki. Nieopodal znajdują się dwa stawy połączone bezimiennym ciekiem wodnym. Nasyp grodu wzniesiony został na planie zbliżonym do czworokąta. Jego pozostałość posiada obecnie kształt graniastosłupa o zaokrąglonych krawędziach i ściętym wierzchołku. Kopiec osiąga wysokość 4-5 m. Podstawa grodziska ma wymiary ok. 25 x 30m. Na północ od grodziska znajduje się wielkie nieckowate zagłębienie – prawdopodobnie ślad po dawnej fosie. W okresie międzywojennym obiekt był ustawicznie podorywany, wskutek czego następowało intensywne obsuwanie się jego stromych stoków.

Czytaj więcej

Księte to wieś położona około 5 km na południe od Górzna. Na wschód od wsi, na południowym brzegu jeziora Księte, usytuowane jest grodzisko, na którym stwierdzono dwie fazy zasiedlenia – w XI-XII oraz XIII-XIV wieku. Pierwotnie grodowa góra stanowiła prawdopodobnie siedzibę komesa (dostojnika sprawującego ówcześnie władzę administracyjną i wojskową) oraz miejsce schronienia dla ludności w przypadku napaści. Grodzisko potocznie nazywane jest „Szwedzkim Szańcem”. Kopiec wyniesiony jest na 9 m. Posiada prostokątny kształt o stromych zboczach. Podstawa mierzy 60 x 45 metrów. Od północy wzniesienie przylega do jeziora. Od strony zachodniej i wschodniej widoczne są zagłębienia, będące prawdopodobnie pozostałością po fosie. Grodzisko wpisano do krajowego rejestru zabytków.

Czytaj więcej

W latach 2006 – 2007 w Górznie prowadzono badania wykopaliskowe na dwóch grodziskach – Dziewicza Góra (zwana również Dziewiczym Kopcem) oraz Bocieniec. Celem badań było określenie funkcji, chronologii a przede wszystkim zlokalizowanie i zbadanie reliktów dworu biskupów płockich, który według źródeł funkcjonował na Dziewiczej Górze.

Dziewicza Góra położona jest na skraju wydłużonego cyplowatego wzniesienia na zachodnim brzegu Jeziora Górzno, w odległości około 100 metrów na wschód od kościoła parafialnego pw. Krzyża Świętego. Kopiec ma kształt wydłużonego pagórka o elipsoidalnym kształcie o wymiarach 40 x 128 metrów u podstawy. Górna powierzchnia obiektu jest dość płaska i wynosi 10 x 25 metrów. Pierwotnie grodzisko miało kształt owalny a szczyt nie był porośnięty z wyjątkiem pojedynczych drzew. Obecnie wzgórze pełni funkcję parkowo-rekreacyjną a jego stoki zostały wyeksponowane poprzez miejscową wycinkę.

Czytaj więcej

Jeden z najstarszych zabytków Bryńska. Jego budowę rozpoczęto 13 lipca 1909 roku. Został oddany do użytku dwa lata później. Kościół zastąpił istniejący od 1846 roku drewniany dom modlitwy. Budowla urzeka swoją architekturą oraz pięknem i prostotą wnętrza. W głównym ołtarzu umieszczono obraz Matki Bożej pochodzący z końca XIX wieku. Na uwagę zasługują również zabytkowe organy, zbudowane w 1910 roku.

Niedaleko kościoła znajduje się zabytkowy cmentarz ewangelicki. Powstał w 1846 roku, czynny był do zakończenia II wojny światowej. Pochowano w nim mieszkańców Bryńska wyznania ewangelicko-augzburskiego. Po wojnie został częściowo zniszczony i ograbiony. Zachowały się jedynie nieliczne nagrobki oraz fragmenty sztukaterii.

Cmentarz wykorzystywany jako miejsce pochówku w latach 1820-1946. Pochowano w nim mieszkańców Bryńska wyznania ewangelicko-augsburskiego. Po II wojnie światowej został częściowo zniszczony i ograbiony. Zachowały się jedynie nieliczne nagrobki oraz fragmenty sztukaterii. Niezagospodarowane przez dziesiątki lat cmentarze ewangelickie znikają nie tylko w naszym regionie. Wiele zlikwidowano zanim zostały opisane. Rozmieszczone pośród pól i lasów zachowały stary drzewostan a niekiedy i stanowiska chronionych gatunków roślin.

Miejsce pochówku zmarłych na skutek epidemii tyfusu. Niewiele o nich wiadomo i trudno znaleźć informację na ich temat. Cmentarze te zwykle są w bardzo złym stanie albo nie ma po nich śladu. Szacuje się, że tylko w XX wieku tyfus doprowadził do śmierci wielu milionów ludzi w Europie. Mogiły potyfusowe sytuowano z dala od zabudowań miejscowej ludności. W lokalnej tradycji cieszyły się złą sławą i nie były często odwiedzane. Nie posiadały nagrobków a najczęściej tylko jeden wspólny krzyż. Z czasem miejsca te zarastały i ulegały zapomnieniu. Cmentarz znajdujący się w Bryńsku Szlacheckim był wykorzystywany jako miejsce pochówku w latach 1821-1831.

Wierzchownia to malownicza wieś letniskowa położona nad jeziorem Wierzchownia. Cześć zabudowy wsi ma charakter zabytkowy. Niegdyś funkcjonował tu drewniany młyn wodny pochodzący z przełomu XIX/XX wieku (w zespole młyńskim; obecnie ruiny). W Wierzchowni znajduje się rodzinny dom Stanisławy Walasiewicz – słynnej polskej mistrzyni olimpijskiej i wielokrotnej rekordzistki świata w biegach sprinterskich.

Zespół młyński w Traczyskach obejmujący młyn szachulcowy  z 1905 roku oraz dom z 1912 roku.

Zrekonstruowany młyn wodny w Górznie, pochodzący z 1766 roku .

Drewniany kościół z 1717 r., wybudowany w stylu barokowym. Wewnątrz znajdują się zabytkowe ołtarze boczne z XVII w., ambona oraz chór muzyczny z organami wykonanymi na początku ubiegłego stulecia. Obok świątyni stoi drewniana dzwonnica z XVIII/XIX w.